Samenwerken aan natuur in Olde Maten en Veerslootlanden - Clm

1 Samenwerken in de natuur in Olde Maten/
Veerslootlanden
1.1 Een uniek initiatief
Het gebied de Olde Maten en Veerslootlanden in noordwest
Overijssel is een natuurgebied in ontwikkeling. Het is onderdeel
van de Ecologische Hoofdstructuur en een belangrijk deel ervan
is aangewezen als Natura 2000 gebied.
De Olde Maten is een slagenlandschap waarin smalle, lange
graslandpercelen worden afgewisseld met elzenhagen. De aangrenzende
Veerslootlanden zijn graslanden waar een – nog te
versterken – kern van blauwgrasland ligt. De Natura 2000 doelen
concentreren zich op de watergangen in beide gebieden, de
overgangen van water naar land en de blauwgraslanden.
Het gebied is grotendeels eigendom van Staatsbosbeheer, die in
het beheer samenwerkt met ca. 130 pachters, veelal agrariërs.
Veel van deze pachters zijn voormalige eigenaren van de gronden.
Samenwerken met agrariërs in het natuurbeheer in oude
cultuurlandschappen is bijna vanzelfsprekend: de natuur is ontstaan
door voormalig agrarisch gebruik en de belangrijkste beheeropgave in relatie tot de natuurdoelen,
is het voormalige gebruik continueren voor zover mogelijk. Zo wordt 80% van de
natuurgraslanden in Nederland in gebruik gegeven aan agrariërs (LTO en LNV, 2009).
Agrariërs en Staatsbosbeheer zoeken naar nieuwe vormen van samenwerking (zie ook Green
Deal Producerend Landschap) 1 . Agrariërs willen graag meer langjarige zekerheid over gebruik
van natuurgronden zodat zij er in hun bedrijfsvoering beter rekening mee kunnen houden. Bovendien
vragen zij om een voorkeursrecht voor de toewijzing van gronden aan boeren in de directe
omgeving van de natuurgebieden om meer zeggenschap over het ‘eigen’ gebied te kunnen
houden. Het belang van Staatsbosbeheer in deze vormen van samenwerking is dat de kwaliteit
van het beheer wordt gewaarborgd, waar mogelijk versterkt en dat de uitvoering efficiënter gebeurt.
Daarvoor ontwikkelt Staatsbosbeheer twee strategieën: (a) zaken doen met ondernemers
die zich specialiseren in natuurbeheer en (b) het beheer organiseren via collectieven van ondernemers,
bijvoorbeeld Agrarische Natuur Verenigingen.
Voor het gebied de Olde Maten en Veerslootlanden is Staatsbosbeheer in 2008 gestart met een
initiatief om deze gronden in gebruik te gaan geven via een collectief: de ANV. Dat was een van
de aanleidingen om in 2009 de Agrarische Natuurvereniging Horst en Maten op te richten. De
provincie Overijssel heeft in het collegeakkoord 2 uitgesproken meer aandacht te geven aan
agrarisch en particulier natuurbeheer. De drie partijen hebben gezamenlijk besloten om te onderzoeken
hoe het beheer van dit gebied in de toekomst in handen kan worden gegeven van de
ANV Horst en Maten. Dit kan mogelijkerwijs via een overeenkomst met Staatsbosbeheer of via
aanbesteding door Staatsbosbeheer. De provincie draagt bij door een beheerbijdragen via de
Subsidieregeling Natuur en Landschap.
Specifieke achtergronden voor deze samenwerking zijn:
• De ondernemers in dit gebied willen zeggenschap hebben en houden over dit gebied en het
beheer van de natuur, mede door verbondenheid vanuit de historie.
• Voor Staatsbosbeheer is het een experiment om te onderzoeken of en hoe de kwaliteit van
het beheer kan worden geborgd door de uitvoering over te dragen op bedrijven en bewoners
in de streek en als Staatsbosbeheer meer op afstand te sturen.
• De provincie is geïnteresseerd in versterking van particulier beheer en in alternatieven die
leiden tot verschillende beheerbudgetten, om een afweging te kunnen maken tussen kosten
en natuurdoelen.
1 http://ondernemendgroen.nl/news/item/green_deal_producerende_landschap/221
2 http://www.overijssel.nl/actueel/nieuws/@157507/presentatie/
Beheer en Onderhoudsplan Olde Maten en Veerslootlanden
1