Samenwerken aan natuur in Olde Maten en Veerslootlanden - Clm

Langdurige samenwerken tussen terreinbeheerders en agrariërs bestaat op verschillende plaatsen
in Nederland en ontwikkelt zich. Overdracht van het operationele beheer aan collectieven
van agrariërs komt op beperkte schaal voor, zoals de samenwerking tussen Natuurmonumenten
en de ANV De Parmey op de kadelanden van Bodegraven, de samenwerking tussen het Kollumer
Grien en Staatsbosbeheer in Friesland en andere. Dit zijn vooral overeenkomsten tussen
een ANV en terreinbeheerders voor weidevogeldoelstellingen. Een beoogde structurele samenwerking
tussen Staatsbosbeheer en de ANV Horst en Maten voor een gebied van 1000 hectare
met een veelheid aan doelen en beheertypen in een Natura 2000 gebied is uniek en binnen en
buiten de provincie Overijssel wordt dit initiatief met belangstelling gevolgd.
1.2 Beheer en onderhoudsplan
Er is sprake van een drietal transities in gebruik en beheer van Olde Maten en Veerslootlanden.
In de eerste plaats is dat de samenwerking tussen de ANV Horst en Maten en Staatsbosbeheer
over de verantwoordelijkheid van de ANV voor het operationele beheer van het gebied.
In de tweede plaats verandert in 2013 de inrichting van het gebied naar de eindsituatie zoals
gewenst vanuit het oogpunt van de natuurdoelen. De bestemming gaat veranderen evenals het
waterbeheer. Dat heeft consequenties voor beheerbaarheid van de graslanden, maar ook voor
derogatie mogelijkheden en de mestwetgeving.
In de derde plaats wordt het beheer vanaf 2014 gefinancierd vanuit de Subsidieregeling Natuur
en Landschap (SNL). Staatsbosbeheer zal daarvoor een aanvraag indienen bij de provincie
Overijssel, op basis van de beheertypenkaart die op dit moment nog in ontwikkeling is.
De ANV Horst en Maten ziet voor haar een ruime taak weggelegd in de toekomst van het hele
gebied, wat meer omvat dan alleen beheer en gebruik van het gebied dat in dit B&O-plan aan
de orde is. De ANV wil de ecosysteemdiensten van het gehele gebied tot ontwikkeling laten komen
waaronder Groene Energie.
Het Beheer- en Onderhoudsplan vormt de basis voor een overeenkomst waarin afspraken over
het beheer en onderhoud van de Olde Maten en Veerslootlanden worden vastgelegd tussen de
samenwerkende partijen. Deze afspraken gaan specifiek over:
• De te realiseren doelen na de inrichting.
• De voorwaarden waaronder gronden in beheer worden gegeven door Staatsbosbeheer aan
de Agrarische Natuurvereniging.
• De rol van de Agrarische Natuurvereniging bij de verpachting van gronden aan de pachters.
• De organisatie van de samenwerking. Daarin zijn opgenomen de taakverdeling en verantwoordelijkheidslijnen
ter ondersteuning van de verschillende contracttypen.
• Financiën: welke kosten en opbrengsten brengt het gebruik en beheer met zich mee en welke
bijdragen levert iedereen hieraan.
• Kwaliteit: wat zijn de kwaliteitscriteria, hoe worden die gemonitord, door wie, etc.?
Dit beheer en onderhoudsplan is opgesteld in het voorjaar van 2012 door de samenwerkende
partners. Zij hebben in een intensief proces van samenwerking zich verdiept in elkaars handelingsperspectief:
wat zijn de natuurdoelen, welke zijn de Natura 2000 doelen, wat verandert er
door de inrichting, welke betekenis heeft beheer en gebruik voor de bedrijfsvoering, waar kan
en wil iedereen verantwoordelijk voor zijn, wat zijn kosten en opbrengsten, wat kan iedereen
hieraan bijdragen, etc.
1.3 Vervolgproces
Dit Beheer en Onderhoudsplan is de start van een experimentele samenwerking die een eerste
fase kent tot en met 31 december 2019. Op basis van de afspraken uit dit plan bereidt de ANV
zich in 2012 voor op de eerste (ver)pachting van gronden per 01-01-2013. De fasering waarin
de samenwerking vorm krijgt is beschreven in hoofdstuk 5. Dit Beheer en Onderhoudsplan
wordt dit jaar bestuurlijk vastgesteld en er wordt een bestuurlijk convenant aan verbonden. Het
Beheer en Onderhoudsplan is het referentiekader waarmee Staatsbosbeheer, Provincie
Overijssel en ANV de komende jaren gaan werken. Door jaarlijkse (goed gedocumenteerde)
evaluaties, wordt het Beheer en Onderhoudsplan actueel gehouden en bijgesteld tot 2020.
Beheer en Onderhoudsplan Olde Maten en Veerslootlanden
2