Samenwerken aan natuur in Olde Maten en Veerslootlanden - Clm

2.4.1 Patroonbeheer vs. cyclisch beheer
In de eerste plaats is er een onderscheid tussen jaarlijks terugkerend patroonbeheer, zoals het
maaien van grasland, slootkanten, e.d. Daarnaast zijn er cyclische beheeractiviteiten: het eenmaal
per 10 jaar afzetten van de bossingels (18.02) of een maal per 30 jaar de boksloten opnieuw
uitbaggeren. Het afzetten van de bossingels zal in de tijd aanzienlijk teruglopen, omdat
veel boksloten weer worden opengelegd. Dit beheer is op sloot- en singel niveau cyclisch, dat
wil zeggen dat het eens in de zo veel jaar gebeurt en terugkomt. Op gebiedsniveau komt het
jaarlijks terug omdat er elk jaar of elke paar jaar ergens in het gebied een ingreep wordt gedaan.
2.4.2 Samengesteld beheertype: boksloten
Het beheer en de vergoedingen voor het beheer worden op het niveau van beheertypen beschreven.
In het algemeen voldoet dat. Een uitzondering daarop zijn in dit gebied de boksloten
die in tijd en ruimte een dynamiek kennen met een afwisseling van open water, rietland, veenmosrietland
en trilvenen. Daarom is het eigenlijk een samengesteld beheertype: boksloten. De
beheeractiviteiten zijn kwalitatief beschreven: wat moet er jaarlijks gebeuren en wat eens per
30 jaar. Maar of het slootprofiel op diepte gehouden moet worden, of het maaien van de slootrand
is en/of maaien van kraggen op het water, dat hangt af van het stadium waarin de boksloot
zich bevindt. Wel zal het beheer van de boksloten in de tijd intensiever worden. In de
praktijk zal het beheertype dat aan de boksloot wordt toegekend wellicht variëren van N 04.02
– zoete plas - tot N 06.02 - trilvenen. De randen van de boksloten moeten in ieder geval verschoond
blijven van houtige opstanden, riet is functioneel. Met name in het begin is een intensief
maaibeheer daarvoor nodig, als de achtergebleven wortels van de singels weer uitlopen. De
randen van de ecologisch meest waardevolle percelen zijn opgenomen in het beheertype vochtig
hooiland. De overige randen van de boksloten zijn onderdeel van het beheertype N 12.02, dat in
ieder geval in gebruik gegeven wordt aan agrariërs. Daar zal de verplichting bij horen dat de
randen in ieder geval de randen jaarlijks worden geklepeld waarbij het maaisel achterblijft dan
wel wordt afgevoerd in het geval een strak verschralingsbeheer noodzakelijk is.
2.4.3 Beheer en verschraling
Het beheer van de beheertypen heeft over het algemeen als doel om de bodem te verschralen
waardoor er meer ruimte ontstaat voor diversiteit in plantensoorten. Dit is een langdurig proces
mede omdat het om veengrond gaat die in de zomer een redelijke drooglegging heeft. Dan is er
sprake van veenoxidatie waardoor van nature voedingsstoffen beschikbaar komen voor de planten.
De percelen grenzend aan de boksloten zijn extra gecompliceerd. Elke 30 jaar wordt daar
de bagger uit de boksloten opgebracht. Om pitrusvorming tegen te gaan moet in veel gevallen
op grasland een lichte vorm van (stalmest) bemesting worden toegepast en/of bekalking om
verzuring van de bodem tegen te gaan. Dat versterkt weer de oxidatie en dus beschikbaarheid
van voedingsstoffen.
De weidevogelgraslanden mogen in het geheel niet verschralen om de doelen voor de weidevogels
te kunnen halen. Daar is bemesting met ruige mest een vereiste om voldoende bodemleven
als voedsel voor de weidevogels te handhaven (Deru e.a. 2012).
2.4.4 Beheer en vernatting
De huidige deelnemers in het beheer zijn vertrouwd met de huidige inrichting. Deze zal op onderdelen
gaan veranderen. Een belangrijke verandering is het meer natuurlijke peilbeheer in de
Olde Maten: in de winter wordt het natter (maximaal tot aan maaiveld) en in de zomer zakt het
uit (maximale drooglegging 60 cm). Daardoor wordt meer kwelwater en regenwater benut en
minder gebiedsvreemd water ingelaten. Hoe dat uitpakt voor de waterkwaliteit is afwachten,
maar verwacht mag worden dat het water minder voedselrijk wordt. Daardoor mag worden
verwacht dat de productie van de watergebonden vegetatie lager wordt.
Voor de graslanden betekent dit dat het groeiseizoen korter wordt. Daarmee daalt de productie.
Per seizoen verschilt het niveau tot waar het peil uitzakt en dus de bewerkbaarheid van het
grasland. Er blijft een beheersysteem van kracht waarmee ook in de zomer op het peil kan worden
gestuurd. Voor de smalle percelen van de Olde Maten is dat wellicht voldoende.
Beheer en Onderhoudsplan Olde Maten en Veerslootlanden
9