Samenwerken aan natuur in Olde Maten en Veerslootlanden - Clm

geval dat de ondernemer pas daadwerkelijk de voorgestelde kosten gaat maken als hij/zij
aan het maximum zitten voor wat betreft de mestproductie.
• In de business cases op niveau van beheertype is er niet alleen een trade off tussen beheervergoedingen
en mest, maar ook tussen pachtprijs, beheervergoedingen en mest. Als
blijkt dat N 12.02 niet kostenneutraal kan worden beheer omdat er te weinig mest kan
worden toegelaten, is de volgende stap de pachtprijs eraf te halen, c.q. te verlagen. Dit
systeem moet zijn beslag krijgen nadat de waardering van N 12.02 in klassen is gedaan.
• Er is geen rekening gehouden met een toeslag vanuit het Gemeenschappelijk Landbouw
Beleid (GLB). Omdat vanaf 2014 – wellicht 2015 - een nieuw stelsel voor GLB gaat gelden,
heeft het nu weinig zin om daarvoor bedragen in te vullen. Kan later worden toegevoegd.
• Wanneer het grasland in normale condities verkeert, zijn de kosten van het kuilen van het
gras (balen) ongeveer gelijk aan de kosten van de aankoop van vergelijkbaar ruwvoer.
• De business case gaat uit van gebruik van natuurland voor kuilen ten behoeve van de
gangbare melkveehouderij. Dit is een belangrijke praktijk in dit gebied. Voor natuurbeheer
is dit een aantrekkelijk landgebruik. In vergelijking met beweiden worden meer voedingsstoffen
afgevoerd mits er geen bemesting wordt toegestaan. De benutting van het natuurgras
op het bedrijf hangt niet alleen af van de kwaliteit van het natuurgras, maar ook van
het type koeien. Dat ligt buiten de invloed van de verpachter en het is aan de ondernemer
om zich daarop in te stellen, wat in enkele gevallen ook gebeurt in dit gebied. Zo zijn er
ook geen technische verschillen tussen gangbaar en biologisch als het gaat om natuurbeheer,
hoewel de animo onder biologische boeren voor natuurbeheer relatief wel groter is.
• Er kan worden overwogen om 10% transactiekosten op te nemen in deze business cases
voor de ondernemer: kosten die de ondernemer maakt om het beheer te managen, c.q.
organiseren: papierwinkel, relatiebeheer, etc. Dat is 10% van de omzet, in dit geval 10%
van 684,-. Transactiekosten per hectare zijn voor een belangrijk deel onafhankelijk van
de bedragen die omgaan en een vast bedrag verdient daarom de voorkeur.
Pachtprijs en agrarische waarde
De hoogte van de pachtprijs die gevraagd kan worden aan de individuele pachter is formeel onderwerp
van de Staatssteuntoets. Immers er wordt grond van de overheid gegund aan private
ondernemingen. Deze Staatssteuntoets schrijft voor dat wanneer alle kosten en opbrengsten
met elkaar in evenwicht zijn, er geen sprake is van (oneigenlijke) staatssteun. Dat betekent niet
dat er geen rendement uit het beheer mag worden gehaald, want alle arbeidskosten zijn verdisconteerd
in de kosten. In bovenstaand voorbeeld betekent dat er maximaal 247,50 aan vergoeding
kan worden gegeven voor dit beheer (negatieve pachtprijs). Het betekent dat er formeel
sprake is van ‘werken’ of diensten. En voor werken moet formeel een aanbesteding plaatsvinden,
tenzij het op eigen grond/erfpacht is. Hier wordt in hoofdstuk 5 verder op ingegaan.
Een veel gehoorde kritiek van boeren is, dat op deze manier er kennelijk geen geld mag worden
verdiend aan het beheer. Die ruimte is er wel en die ontstaat door ten opzichte van de formele
normkosten waarop de agrarische waarde wordt gebaseerd, maximaal kostenbesparing toe te
passen. In de praktijk is er op deze manier marge te halen uit het beheer. Dat is ook nodig omdat
er ook jaren bij zijn dat door slechte weersomstandigheden e.d. er verlies wordt geleden op
het beheer. Dit geldt niet alleen voor het natuurgrasland maar ook voor agrarisch grasland. De
marges die daar worden gerealiseerd bij de voederwinning zijn eveneens vrijwel afwezig.
Er is dus sprake van (a) pachtprijs die Staatsbosbeheer doorberekent op basis van de inbreng
van publieke grond en (b) pachtprijs voor de eindgebruiker die wordt bepaald door de balans
van kosten en baten. In de praktijk zijn deze twee van elkaar afhankelijk.
De waarde van de inbreng van grond (formele pachtprijs) wordt bepaald door de agrarische
waarde van de grond. Wat is die waarde als formeel het rendement op nul uitkomt: geen agrarische
waarde dus. Jawel, die waarde ontstaat doordat het gewonnen gras wordt omgezet in
melk door de koeien. Maar daarvoor hoeft de ondernemer geen natuurgrasland te gebruiken.
Hij/zij kan ook gras aankopen en mest afvoeren met hetzelfde rendement.
De vraag naar agrarische waarde is dus een afpeloefening van kosten en baten. Voor de kosten:
• Kosten/baten van mest: al dan niet ruige mest (duurder), al dan niet mestplaatsing als
kostenpost (verschraling).
• Pachtprijs.
Beheer en Onderhoudsplan Olde Maten en Veerslootlanden
23