Samenwerken aan natuur in Olde Maten en Veerslootlanden - Clm

6.3 Ruimtelijke samenhang
De ruimtelijke samenhang als randvoorwaarde voor de ontwikkeling van biodiversiteit is van
groot belang, maar vanuit het beheer maar beperkt beïnvloedbaar omdat het wordt bepaald
door de ruimtelijke inrichting van het landelijk gebied, juist ook buiten het reservaat. Er zijn op
dat onderdeel mogelijkheden voor sturing. Daarvoor zijn in ieder geval twee realistische strategieën
denkbaar:
• Zaadverspreiding van kruiden mogelijk maken. De ontwikkeling van plantendiversiteit is
mede afhankelijk van beschikbaarheid van zaden. Het verschralingsbeheer is gericht op het
oogsten van zo veel mogelijk voedingsstoffen en dat wordt versterkt door te oogsten op
het moment dat er een maximum aan voedingsstoffen in de bovengrondse biomassa zit en
dat is vóór het bloeistadium. Het gevolg is dat planten niet tot bloei komen en dus de zaden
niet verspreiden. Ook hier is er weer een trade-off tussen het ene en het andere doel.
Overwogen kan worden om op reeds kruidenrijke percelen van voldoende omvang een
strook – bijvoorbeeld de randen – in een eerste snede te laten staan zodat de planten tot
bloei kunnen komen en zich kunnen verspreiden.
• Het aanleggen van een groenblauwe dooradering in het landelijk gebied rond het reservaat
door een deel van de sloten te herinrichten met natuuroevers. Door een goed beheer van
die oevers en het op diepte houden van sloten (baggerspuit), ontstaan er stroken met een
hoge dynamiek nat-droog met een potentie voor ontwikkeling van diversiteit. Deze dooradering
kan worden gerealiseerd via het nieuwe systeem van agrarisch natuurbeheer vanaf
(wellicht) 2015.
Algemene aanbeveling ruimtelijke samenhang
• Zet de mogelijke strategieën voor ruimtelijke samenhang op de agenda voor de gebiedsontwikkeling,
voor het beheer intern, maar ook voor de samenwerking met het agrarisch
natuurbeheer in de omgeving. Als het ergens moet kunnen is het in dit gebied waar de ANV
de integrale gebiedsregie krijgt.
Hierin mag van de provincie een initiërende en leidende rol worden verwacht vanuit haar verantwoordelijkheid
voor het landelijk gebied.
6.4 Beheer
De kwaliteit van het beheer is meer dan het naleven – en dus ook controleren - van de beheervoorwaarden
in de pachtcontracten. Dat is een belangrijke basisvoorwaarde voor de natuurontwikkeling.
De kwaliteit wordt versterkt naarmate de beheerders in staat zijn om beheervoorwaarden
en de uitvoering regelmatig te evalueren en bij te stellen. Uit de evaluaties van de
kwaliteit van het agrarisch natuurbeheer is bekend dat die wordt bepaald door (1) motivatie van
de ondernemer, (2) inpasbaarheid in het bedrijf en (3) financiële compensatie (Geelen en
Leneman 2007). Het is dit samenspel van waaruit de beheerders als collectief een goede prestatie
neer kunnen zetten. De ANV met zijn ondernemers is bij uitstek in staat om dat samenspel
te organiseren en de uitdaging is om op die drie onderdelen versterking te ontwikkelen. Suggesties
daarvoor zijn:
1. Motivatie ondernemer. Er zijn drie manieren om die motivatie te ontwikkelen:
a. Bij de inschrijving naar die motivatie vragen en zo nodig ter discussie stellen. Dat betekent
ook dat de ANV een visie heeft waarom zij het beheer wil gaan organiseren van
dit gebied. Dat hoeft niet ingewikkeld te zijn, maar een simpele missie formuleren om
daarmee mensen te motiveren is voor de beeldvorming belangrijk.
b. Een tweede manier om ondernemers te motiveren is om praktische opleidingsmogelijkheden
te organiseren. Bijvoorbeeld in een cursus van twee avonden en een excursie
naar bijvoorbeeld een nabij gelegen gebied kan veel kennis uit dit beheer- en onderhoudsplan
- naast uiteraard andere kennis - worden overgedragen.
Jaarlijkse studieavond over aspecten van het beheer voor de pachters. Dit kan in het
najaar als er een jaarlijkse evaluatieavond (uiterlijk half november) wordt georganiseerd
door de ANV voor de pachters: enerzijds benen op tafel en luisteren naar wat
goed gaat en beter kan en anderzijds er weer nieuwe informatie inbrengen.
Beheer en Onderhoudsplan Olde Maten en Veerslootlanden
41