Bronnenboek LVN Natuurbrandbeheersing - BrandweerKennisNet

5.3.4 Jonge/oude beplanting
Bij een jonge opstand staan de bomen relatief dicht tegen elkaar aan en is de brandhaard relatief
moeilijk bereikbaar voor de brandweer. Vroeger waren dit grote aaneengesloten vlakten (ha tot
meerder hectares). Tegenwoordig vindt vaak natuurlijke verjonging plaats in kleinere groepen (o,25
– o,5 ha) vaak verspreid tussen een oude bestaande opstand met een meer open structuur. Door
“dunning” wordt uit de vroegere aaneengesloten opstand met dezelfde boomsoorten, een x aantal
bomen weggenomen waardoor de achterblijvende bomen de ruimte krijgen om door te groeien.
Voor deze oude begroeiing geldt dus dat de bomen verder uit elkaar staan, maar dat de kronen
elkaar vaak wel overlappen. In een loofhoutopstand is er sprake van een tak vrije zone tot een
bepaalde hoogte vanwege het beperkte licht dat door de boomkronen kan komen. Een
naaldhoutopstand is vaak binnenin dichter vertakt, donkerder, doordat deze relatief minder licht
nodig heeft en dus vaak moeilijker toegankelijk is. In deze vakken kan door dunning een grotere
hoeveelheid (brandbaar) tak- en top hout liggen. Afhankelijk van het aantal jaren zal dit dode hout
minder brandbaar worden vanwege het rottingsproces dat in gang komt (veelal één tot enkele
jaren). Mede afhankelijk van de ondergrond (humuslaag) en indien het langer heeft gebrand op één
bepaalde plek, ook het na smeulende tak- en top hout of stronkresten, kan het zijn dat langdurige
nablussing noodzakelijk is.
5.4 Gevolgen “nieuwe” natuurbeheer
Doordat het risico op het ontstaan van een onbeheersbare natuurbrand naar verwachting af zal
nemen naarmate de verloving van de bossen toeneemt lijkt er een eerste aanzet gemaakt te zijn
door het reeds in gang gezette geïntegreerde natuurbeheer. Er is echter nog enige decennia te gaan
voordat de complete omvorming naar natuurlijk bos- en natuurbeheer een feit is. Tot die tijd zal er
rekening moeten worden gehouden met een periode waarin er sprake is van aanwezigheid van tak-
en top hout dat nog niet in de verrottingsfase terecht is gekomen en restanten van opstanden met
exoten. Met als kanttekening dat er niet in alle ‘vakken’ gelijktijdig wordt gedund ieder jaar, maar
slechts op ongeveer 1/5 van het totale gebied, zodat het risico evenredig hoog/laag is. Naast deze
‘natuurlijke’ risico’s moet er ook rekening worden gehouden met het toenemende aantal mensen
dat gedurende natuurbrandgevaarlijke periodes in de natuur verblijft.
De verscheidenheid in functies die tegenwoordig worden toegekend aan de natuur, leiden ertoe dat
ook de natuurbrandbestrijding anders georganiseerd moet worden. Risico-inventarisatie, -analyse en
-communicatie dienen aandacht te krijgen om een onbeheersbare natuurbrand te voorkomen of te
beperken. In samenspraak met betrokkenen zullen, in goed overleg, beheersmaatregelen
afgesproken moeten worden.
Naast het feit dat er steeds minder ingegrepen wordt in het beheer en onderhoud van
natuurterreinen worden deze zelfde natuurterreinen met elkaar “gekoppeld” (Ecologische
Hoofdstructuur). Deze koppelingen worden vaak fysiek tot stand gebracht door het aanleggen van
verbindingstroken en soms ook ecoducten. De achterliggende gedachte is dat (grof) en (rood) wild
via deze verbindingsstroken naar andere natuurterreinen kunnen trekken , zodat op deze wijze
gezonde populaties in stand worden gehouden.
Een bijkomstigheid bij het ontstaan van natuurbranden is dat deze branden via zgn. loopvuur over
dezelfde verbindingszones kunnen uitbreiden naar andere natuurterreinen en zo nog verder
bijdragen aan het ontstaan van onbeheersbare natuurbranden. In dit kader is het wenselijk dat er
13