Bronnenboek LVN Natuurbrandbeheersing - BrandweerKennisNet

9.8.5 Vuurstorm
Type brand
Een vuurstorm is een storm die kan ontstaan wanneer er zich in een bepaald gebied één of meerdere
vuurhaarden bevinden. Bij een vuurstorm raakt de zuurstof in een dergelijk gebied op, en worden er
grote hoeveelheden lucht naar de brand gezogen door de thermiek (schoorsteeneffect) die boven de
vuurhaard ontstaat. De brand creëert op deze wijze zijn eigen windsysteem en houdt deze ook in
stand. Een vuurstorm kan zich gaan verplaatsen naar gebieden met nieuwe brandstof. Wanneer er
echter onvoldoende brandstof is, zal de vuurstorm weer uitdoven. Ook is het mogelijk dat een
vuurstorm uitgroeit tot een vuurtornado. Voorwerpen en zelfs mensen kunnen dan meegezogen
worden. Bosbranden vormen een mogelijke natuurlijke oorzaak van vuurstormen. Een vuurstorm
ontstaat door het zogenaamde schoorsteeneffect doordat de hitte van het vuur steeds meer
doordringt in de omringende lucht. Dit effect neemt hand over hand toe als het eenmaal is opgestart.
Het wordt ook wel thermiek of turbulentie genoemd. Door de enorme trek die ontstaat wordt de,
voor de verbranding noodzakelijke, lucht uit de omringende omgeving met steeds hogere snelheid
aangezogen. Deze lucht wordt vaak vlak over de grond aangezogen en is daar dan ook als eerste
merkbaar. Uiteindelijk zal de hoogste horizontale luchtsnelheid ook in de lagere regionen bereikt
worden. Dat betekend vanaf de grond tot aan de kruinen van de bomen. Bij een voldoende grote
brand varieert de luchtsnelheid dan tussen de 60 en 90km/uur (windkracht 7 tot 10). Een zeer snelle,
bijna explosieve, branduitbreiding is het gevolg. In feite zijn dit dezelfde condities als bij een flashover,
maar dan in de buitenlucht en groter. Als dit effect niet onderbroken wordt zal ook een steeds
snellere “downstream” of “windshear”ontstaan. De lucht wordt dan niet alleen over de grond
aangezogen, maar de opgaande hete gassen dwingen dan vanuit de lucht boven het land een koude
stroom naar beneden. Er ontstaat dan een soort van vicieuze cirkel die zichzelf in stand houdt. Deze
combinatie kan zelfs leiden tot vuur tornado’s. Is een vuurstorm eenmaal op gang dan zal de
temperatuur in de omgeving heel snel zeer hoog oplopen. Bij grote natuurbranden in Amerika waar
dit verschijnsel zich voordeed zijn op de grond temperaturen gemeten van rond de 300 graden
Celsius en in de toppen van de bomen tussen de 1000 en 2500 graden Celsius. In Nederland is een en
ander nooit wetenschappelijk vastgesteld.
62