een gerandomiseerde studie - World Federation of Music Therapy

ontbreken van het follow-up-onderzoek zijn de effecten van de muziektherapiebehandeling op
lange termijn niet vast te stellen.
Door de at random toewijzing van patiënten aan de experimentele- en controlegroep kon
selectiebias worden uitgesloten. Echter, hierdoor werd de klinische validiteit van het
onderzoek vertroebeld: vooral in het begin van het onderzoek namen er ook ongemotiveerde
patiënten deel aan de muziektherapie. Hierdoor verliep een aantal muziektherapiesessies voor
alle deelnemende patiënten onbevredigend. Dit had dan weer effect op de klinische validiteit:
de groepen zijn in deze onderzoekssituatie anders dan in een ‘gewone’ therapiesituatie. Als
reactie op deze populatieverandering werd al snel binnen het onderzoek nog vóór de
randomisatie door de behandelende arts aan de betreffende patiënt gevraagd of er behoefte
bestaat om aan één van de creatieve therapieën deel te nemen. De patiënten die hier met ‘nee’
op hebben geantwoord, werden niet in het onderzoek betrokken. Hierdoor waren de
muziektherapie-sessies gedurende het onderzoeksproces weer vergelijkbaar met de
muziektherapie die gebruikelijk is in het klinische werk. Het is niet uit te sluiten dat
muziektherapie mogelijk niet voor iedere patiënt een positief effect heeft. Wellicht helpt het
alleen bij mensen die ontvankelijk zijn voor deze vorm van therapie. Te denken valt aan
bepaalde persoonlijkheidstrekken die bepalend kunnen zijn voor de effectiviteit van de
therapie. Een voorbeeld voor een dergelijke persoonlijkheidstrek zou een hoge score op de
schaal ‘openheid voor nieuwe ervaringen’ uit de ‘Big five’ (John, 1990) kunnen zijn. Verder
onderzoek zou moeten uitwijzen of muziektherapie voor iedereen positieve effecten heeft of
slechts voor mensen met bepaalde persoonlijkheidstrekken.
Betreffende de toewijzing tot de groepen in dit onderzoek zijn kanttekeningen te plaatsen.
Aanvankelijk werd gepland na het ontvangen van de naam van de patiënt door de onderzoeker
deze patiënt om toestemming te vragen voor de deelname aan het onderzoek alvorens de
patiënt samen met de arts via randomisatie tot de experimentele- of de controlegroep toe te
wijzen. In dat geval zou het ‘intention to treat’-princiepe geldig zijn waarin alle
gerandomiseerde patiënten ook geanalyseerd worden. In de praktijk bleek deze opzet niet
doorvoerbaar. De betrokken artsen hadden weinig tijd voor deze nauwkeurige
onderzoeksopzet. Zo werden de patiënten in dit onderzoek direct na het ontvangen van de
naam en in het bijzijn van de betreffende arts via randomisatie tot de groepen toegewezen. Pas
daarna werden de patiënten om toestemming tot de deelname aan het onderzoek gevraagd. De
patiënten die niet aan het onderzoek deel wilden nemen, werden dus pas na de randomisatie
61