'Onderzoeksjournalistiek en dagbladen' - VVOJ

Het mag duidelijk zijn dat er berichtgeving bestaat waarbij uitgebreid onderzoek nodig is,
maar die geen betrekking heeft op het onthullen van schandalen of ander soort onthullende
informatie die iemand probeert te verbergen. Sommige schrijvers noemen dit soort
journalistiekwerk als nog onderzoeksjournalistiek (oftewel ‘investigative journalism), anderen
hebben dit soort journalistiekwerk nieuwe termen gegeven, zoals: ‘analytical reporting’ en
‘interpretive reporting’.
Hugo Burgh (2000) onderscheidt nieuwsverslaggeving van analytische berichtgeving:’News
reporting is descriptive and news reporters are admired when they describe in a manner that
is accurate, explanatory, vivid or moving, regardless of the medium. Analytical journalism, on
the other hand, seeks to take the data available and reconfigure it, helping us to ask questions
about the situation or statement or see it in a different way.’ (p. 13). ‘Interpretive reporting’ is
een term die Ettema en Glasser (1998) gebruiken voor berichtgeving die betrekking heeft op
het ontdekken van grootschalige patronen, waardoor verhalen ontstaan die aanvankelijk
onbekend of niet expliciet waren. Journalistiek werk heeft niet betrekking op individuele
gevallen maar op sociale patronen, waarbij het verrichten van enige statische analyses van
toepassing zijn.
Naar aanleiding van de verschillende beschrijvingen van onderzoeksjournalistiek kan gesteld
worden dat onderzoeksjournalistiek beschreven kan worden met betrekking tot morele en
politieke aspecten, aspecten met betrekking tot de bronnen of het onderwerp van het
onderzoek en met betrekking tot het daadwerkelijk verrichte werk van de journalist. Van Eijk
(2005) stelt hierbij dat onderzoeksjournalistiek op drie verschillende manieren kan worden
gedefinieerd: met betrekking tot de input, de output en de rol van onderzoeksjournalistiek
binnen de samenleving. De input refereert naar het proces van nieuwsproductie. Hierbij staan
de activiteiten van de journalist centraal, waaronder het nieuwsgaringproces. De output
verwijst naar de publicatie van het onderzoeksproces en de samenhang met een medium
(dagblad, televisie, internet etc.). De rol gaat over het (gewenste) gevolg van
onderzoeksjournalistiek en de motivatie van de journalist. Omdat er empirisch weinig bekend
is over onderzoeksjournalistiek binnen Nederlandse dagbladen zal binnen dit onderzoek de
nadruk liggen op onderzoeksjournalistiek met betrekking tot de input.
Er blijkt een waaier aan visies te bestaan met betrekking tot onderzoeksjournalistiek. De
verschillende beschrijvingen zijn voornamelijk afkomstig uit Amerikaanse literatuur.
- 14 -