'Onderzoeksjournalistiek en dagbladen' - VVOJ

verschijnselen geven (Boeije, 2005, p. 26). Via exploratie en beschrijving wordt getracht te
komen tot een ontwikkeling van het begrip onderzoeksjournalistiek. Deze vorm van
onderzoek wordt ook wel de gefundeerde theoriebenadering (grounded theory) genoemd.
Binnen deze benadering wordt op een stapsgewijze manier een theorie ontwikkeld op basis
van systematisch verkregen en geanalyseerde onderzoeksgegevens (Strauss & Corbin, 1998,
p. 12). Dataverzameling en analyse gebeuren aldus tegelijk en verwijzen elke keer weer naar
elkaar. Als uitgangspunt binnen dit onderzoek, dient het globaal theoretisch gedefinieerde
begrip onderzoeksjournalistiek als een ‘sensitizing concept’. Dit begrip zal op een
systematische manier nader ontwikkeld worden tot een begrip dat inhoudelijk passend is voor
het empirische veld waarop onderzoeksjournalistiek betrekking heeft (Wester, Renckstorf &
Scheepers, 2006, p. 509). Dit betekent dat het begrip onderzoeksjournalistiek in het begin
bestaat uit een ruime en algemene omschrijving, die tijdens de analyse verder zal worden
gekristalliseerd tot een begrip zoals de Nederlandse dagbladen dit invullen. Om deze reden
heeft dit onderzoek een open karakter. De onderzoeksmethode binnen een interpretatief
kwalitatief onderzoek kenmerkt zich door haar gefaseerde onderzoeksopzet, waarbij data –
verzameling en data – analyse elkaar afwisselen. Hierbij is het begin van het onderzoek
explorerend van aard en naarmate het onderzoek vordert, worden de waarnemingen gericht
uitgevoerd om eerdere bevindingen in het onderzoek te verifiëren (Boeije, 2005, p. 22).
Vanuit deze fasegewijze opbouw zal verdergaand inzicht worden geboden in de
onderzoeksmethodes, die centraal hebben gestaan in de verschillende fases.
3.2 Explorerende en beschrijvende fase
Binnen deze fase staan activiteiten centraal die gericht zijn op een eerste verkenning van het
onderzoeksveld.
3.2.1 Documentenanalyse
Als eerste verkenning is een documentenanalyse uitgevoerd van de jaarverslagen die de
Vereniging van Onderzoeksjournalisten (VVOJ) publiceert. De jaarverslagen van de VVOJ
bestaan uit een geselecteerd aantal onderzoeksartikelen die in het betreffende jaar verschenen
zijn in Nederlandstalige media (ook Vlaamse media). Deze artikelen worden in de
jaarverslagen begeleid door een toelichting van de betreffende journalist(en) over het gehele
journalistieke proces van het onderzoek. Omdat dit onderzoek zich richt op de inputfase van
onderzoeksjournalistiek en niet op de output in de vorm van het gepubliceerde artikel, zijn de
toelichtingen van de journalisten geanalyseerd. Als tweede selectiecriterium zijn alleen
- 19 -