'Onderzoeksjournalistiek en dagbladen' - VVOJ

wordt gedaan binnen Nederland en Vlaanderen. Bijna 350 journalisten bij de onderzochte
media voeren vaker een onderzoeksproject uit en daarvan zijn 89 journalisten vrijgesteld voor
het onderzoek. Meer recent is men echter in verontrustende termen komen te spreken over de
kwaliteit van de informatievoorziening, feiten komen minder aan bod omdat dit veel tijd kost
en duur is. De Tijdelijke Commissie Innovatie en Toekomst Pers (2009) spreekt over een
‘crisis’ binnen de dagbladenmarkt en willicht over een crisis van de democratie. Dit omdat de
journalistiek haar taak om de democratie te toetsen minder kan waarmaken. Deze
verontrustende geluiden vormen de voornaamste aanleiding om nader onderzoek te doen naar
de stand van onderzoeksjournalistiek binnen Nederlandse dagbladen.
1.1 Probleemstelling en relevantie onderzoek
Tegen de achtergrond van bovengenoemde ontwikkelingen richt deze studie zich op
onderzoeksjournalistiek binnen Nederlandse dagbladen. De volgende probleemstelling staat
binnen dit onderzoek centraal:
Wat is de stand van onderzoeksjournalistiek binnen de Nederlandse dagbladen?
Empirisch is er momenteel weinig bekend over onderzoeksjournalistiek binnen Nederlandse
dagbladen. Het minimale onderzoek dat is verricht heeft voornamelijk betrekking op
onderzoeksjournalistieke publicaties die in de jaren 1975-1985 zijn verschenen in
Nederlandse media (Bakker, Schreuders & Van Stegeren, 1991). Meer recent heeft in 2002 de
Vereniging van Onderzoeksjournalisten (Desmet, Ernst, Vermeer & Van Vonderen, 2002) een
onderzoek verricht waarbij een inventarisatie is gemaakt van de stand van
onderzoeksjournalistiek binnen Nederlandse en Vlaamse media. Deze studie is voornamelijk
praktisch van aard en diende als uitgangspunt voor de vereniging om haar doelen te realiseren.
De vereniging heeft zich tot doel gesteld de onderzoeksjournalistiek te stimuleren in het
Nederlandse taalgebied. Om deze reden is onduidelijk gebleven wat de stand van
onderzoeksjournalistiek is binnen Nederlandse dagbladen. Naast de minimale kennis met
betrekking tot onderzoeksjournalistiek binnen Nederland, met in het bijzonder Nederlandse
dagbladen, bestaat er geen duidelijke definitie van onderzoeksjournalistiek. Binnen de
literatuur gaat het eerder om een waaier aan visies, die voor het grootste gedeelte afkomstig
zijn uit de Verenigde Staten. Desmet et al. (2002) toonde in hun onderzoek aan dat er ook
binnen Nederland en Vlaanderen discussie bestaat over wat onderzoeksjournalistiek inhoudt.
Hierbij is echter niet duidelijk gemaakt hoe Nederlandse dagbladen dit begrip invullen.
- 2 -