(2001) nummer 1 januari/februari - Nemesis

Vakantie, zorg en
andere hobbies:
wie wat bewaart,
heeft wat.
De nieuwe definitie van
'zorg' is volgens de memorie
van toelichting op de beoogde
Wet arbeid en zorg (hierna:
Azw) 1 'activiteiten waarvan
in het algemeen
voorzienbaar is dat die zich
op enig tijdstip moeilijk zullen
laten combineren met arbeid'.
Voor dit type activiteiten
ligt een wetsvoorstel voor
met diverse individuele verlofrechten.
Voorts kan sinds
1 januari van dit jaar voor
verlof, om welke reden ook,
gespaard worden. Nu zijn
Nederlanders, zoals Van
Hoeflaken al eens in Nemesis
betoogd heeft, een spaarzaam
volkje, dus dat laten we
ons geen twee keer zeggen.
Want wie wat bewaart, zo
wil een goed Hollands
spreekwoord, heeft wat.
Maar wat eigenlijk?
REDACTIONEEL MIES WESTERVELD
De kater na de kerst
Het eerste nummer van het eerste jaar van een nieuwe eeuw is een goed moment
voor een frisse start. De slechte ervaringen uit het verleden kunnen worden achtergelaten
als iets waar we nu gelukkig boven staan. De verworvenheden nemen
we mee, als kerstcadeautjes die ons aan de vooravond van deze eeuwwisseling
gepresenteerd zijn. Daar liggen ze dan, klaar om te worden uitgepakt, bewonderd
- of niet natuurlijk, als ze toch niet helemaal zijn wat we gehoopt hadden -
en vervolgens zo goed en zo kwaad als het gaat gebruikt te worden. Welke verworvenheden
glinsteren ons toe? Laat ik me beperken tot het sociaal-economische,
het domein waar inkomen en macht wordt verworven en ook, zo nu en dan,
door de wetgever herverdeeld.
Maar liefst twee presentjes heeft de wetgever in de jaren negentig, feestmaand
van de vorige eeuw, voor ons laten inpakken. Ons, dat wil zeggen de vrouwen
die nu al enige tijd op hun toekomst zijn voorbereid en de mannen die - hoewel
nog altijd iets minder - zich bewust zijn van het feit, dat er meer in het leven is
dan betaalde arbeid. En voorts: dat het niet aangaat het vervelende aspect van dat
'meer' steeds maar als vanzelf op 'de ander' af te schuiven. Het ene cadeautje is
een regeling waarmee de Tweede Kamer zich al accoord heeft verklaard en die
dus, als er niets tussen komt, in de loop van dit jaar in werking zal treden. Het
andere is een voorstel tot een regeling dat, eveneens ijs en weder dienende, het
in de loop van dit jaar tot wet zal brengen.
Beide zijn gelegen op het beleidsdomein van de Arbeid en Zorg (hierna AZ).
Daarbij staat de A voor die inspanningen die de markt, of de overheid, geldelijk
wenst te belonen en de Z - althans in de context van een daarvoor te verstrekken
verlof - voor die activiteiten 'waarvan in het algemeen voorzienbaar is dat die
zich op enig tijdstip moeilijk zullen laten combineren met arbeid'. Dit laatste
staat in de toelichting op de kring van personen ten behoeve van wie een kortzorgverlofrecht
jegens de werkgever geëffectueerd kan worden. Aan de keus
voor juist deze kring ligt namelijk de overweging ten grondslag, 'dat de introductie
van een recht om zonodig zelf voor zieke thuiswonende kinderen en partner
te zorgen, de arbeidsparticipatie ondersteunt en stimuleert' (MvT Azw, p.
26). Met dit citaat zitten we middenin de discussie over, ten eerste, waar het arbeid-en-zorgdebat
ons in concreto heeft gebracht en, ten tweede, hoe blij je daarmee
moet zijn. Hoewel je, zoals een ander evenzeer bekend spreekwoord zegt,
een gegeven paard niet in de bek moet kijken. Maar die beeldspraak hoort weer
meer bij de Sint en bovendien zullen we dit paard uiteindelijk wel zelf moeten
berijden.
Laten we dus maar meteen, in alle zakelijkheid, vaststellen dat het speerpunt van
het A&Z-beleid niet de maatschappelijke erkenning van zorg is geworden, van
1. In de stukken heet de regeling Wet arbeid en zorg, dus afgekort Waz. Die benaming is evenwel
vergeven aan de Wet arbeidsongeschiktheidsverzekering zelfstandigen. De aanduiding Azw lijkt bovendien
geschikter, omdat daarmee wordt aangesloten bij die andere op arbeid en 'niet-arbeid' gerichte
regeling, de Arbeidstijdenwet (Atw).
NEMESIS 2001 nr. 1