(2001) nummer 1 januari/februari - Nemesis

In de zaak Jamstalldhetsombudsmannen kwam het
Hof niet tot een duidelijke uitspraak of vroedvrouwen
konden worden vergeleken met ziekenhuistechnici. 9
In de afgelopen jaren heeft het Hof zich meerdere malen
uitgelaten over het begrip beloning. Zo zijn kerstbonussen
10 , schadeloosstelling bij ontslag 11 , arbeidstijdverkorting
12 en een stookkostentoelage 13 beloning
in de zin van art. 141 EG.
Sociale zekerheid
Pensioenen
In de periode waarop deze Kroniek betrekking heeft
zijn door het Hof veel zaken gewezen met betrekking
tot pensioen. Het Hof heeft onomwonden duidelijk gemaakt
dat wanneer een lidstaat een verschil in de pensioenleeftijd
tussen mannen en vrouwen heeft gehandhaafd,
op grond van Richtlijnen 79/7 en 96/97 14 de
uitkering verschillend mag worden berekend. 15 De uitspraken
van het Hof in de zaken Wolfs en De Vriendt
maken duidelijk dat het gemeenschapsrecht geen expliciete
verplichtingen oplegt aan de lidstaten om de verschillen
op een bepaalde wijze op te heffen. Praktisch
betekent dit dat het Hof erkent dat het opheffen van de
verschillen een tijd zal duren en dat het Hof aan de lidstaten
een overgangsperiode verleent. Wanneer deze
periode eindigt is niet in de richtlijnen terug te vinden.
Hiernaast heeft het Hof zich ook gebogen over de
kwesties van de terugwerkende kracht van pensioenen
en nationale tijdslimieten. Beide zijn zeer belangrijke
vragen in verband met aansluiting bij een bedrijfspensioenregeling.
In verband met de aansluiting bij een bedrijfspensioenregeling
heeft het Hof zich gebogen over de kwestie
van terugwerkende kracht van de vordering en nationale
procedurevoorschriften. In Preston 16 overwoog het
Hof dat een nationale tijdslimiet waarbinnen een vordering
moet worden ingediend niet in strijd is met het
gemeenschapsrechtelijke effectiviteitsbeginsel. 17 Een
nationale maatregel echter, volgens welke het recht op
aansluiting bij een bedrijfspensioenregeling als zodanig
wordt beperkt in de tijd is wel met dat beginsel in strijd.
Het Hof oordeelde in drie Duitse zaken tegen de Deutsche
Post AG 18 dat wanneer nationaal recht een vordering
met terugwerkende kracht tot voor 8 april 1976
toestaat, dit in overeenstemming is met het gemeenschapsrecht,
zelfs wanneer dit het risico inhoudt van
9. C-236/98, Jamstalldhetsombudsmannen, Jur. 2000,1-2189, waarschijnlijk
vanwege de gebrekkige informatie die het Arbetsdomtolen
(uit Zweden) aan het Hof had gegeven. RN 2000, 1241 (RN-kort).
10. C-333/97, Lewen, Jur. 1999,1-7243, en C-281/97, Krüger, Jur.
1999,1-5127. RN 2000, 1163, m. nt. Marlies Vegter.
11. C-167/97, Seymour-Smith andPerez, Jur. 1999,1-623. RN 1999,
1078, m. nt. Marlies Vegter.
12. C-236/98, Jamstalldhetsombudsmannen, Jur. 2000,1-2189. RN
2000, 1241 (RN-kort).
13. C-382/98, Taylor, Jur. 1999,1-8955.
14. In 1996 werd Richtlijn 96/97 aangenomen die Richtlijn 86/378
voor gelijke behandeling inzake sociale zekerheid amendeerde. Zie
E. Cassell, 'The Dog that Didn't Bark', ILJ 1997, p. 269. Doordat
veel lidstaten de richtlijn niet tijdig in nationale wetgeving hadden
omgezet (deadline was 1 juli 1997) is de Commissie verdragsschendingsprocedures
(op grond van art. 226 EG) gestart tegen die lidstaten.
De eerste die werd veroordeeld was Frankrijk in C-354/98, Commissie
t. Frankrijk, Jur. 1999,1-4927.
15. C-154/96, Wolfs, Jur. 1998,1-6173 en C-377/98 en C-384/98, De
KRONIEK VAN HET EG-RECHT BABETTE K O O P M A N a ANNICK MASSELOT
verstoringen van de mededinging tussen ondernemers
uit de verschillende lidstaten. De consequentie van
deze rechtspraak is dat op grond van de Duitse wet -
net zoals op grond van gemeenschapsrecht - de beperking
in tijd van het Barber-protocol niet mag worden
toegepast om deeltijders uit te sluiten van bedrijfspensioenregelingen.
Het gemeenschaprecht verhindert lidstaten
niet om maatregelen aan te nemen die gunstiger
zijn dan het gemeenschapsrecht voorschrijft. Het Hof
verleent dus prioriteit aan de (nationale) invulling van
het gelijkheidsbeginsel, ook wanneer dat resulteert in
een verstoring van de mededinging.
Een duidelijk waarneembare trend is dat
de Europese wetgever gelijke
behandeling m/v vanuit steeds meer
perspectieven bekijkt
In Defreyn 19 overwoog het Hof dat een aanvullende
vergoeding op een werkeloosheidsuitkering die een
werkgever verplicht is te betalen aan een oudere ontslagen
werknemer, net zoals in Commissie t. België 20 ,
beloning is in de zin van aft. 141 EG. Echter, het Belgische
prepensioensysteem is een ondernemings- of
sectoriële regeling inzake sociale zekerheid en dus is
het Barber-protocol van toepassing. 21 Uit de zaak Barber
en de post-fiarèer-zaken, blijkt dat het Hof de
tijdslimiet van 17 mei 1990 toepast onder de voorwaarde
dat de werkgevers- en/of werknemersbijdragen
zijn betaald, waardoor het alleen als beloning kan worden
beschouwd indien en voor zover zij kunnen worden
toegerekend aan tijdvakken van arbeid. De Belgische
prepensioenaanvulling daarentegen wordt door
de werkgever per maand betaald aan de ontslagen
werknemer zonder dat er een verband is met voorafgaande
bijdragen en zou daarom zeer goed kunnen
worden gezien als 'pure' beloning in de zin van art. 141
EG. Net zoals het Hof eerder deed in de zaak Garland
22 en recent in Seymour-Smith en PerezP, had het
Belgische prepensioensysteem kunnen worden beschouwd
als beloning, ook al wordt het pas uitgekeerd
na het beëindiging van de arbeidsovereenkomst. Doordat
het Hof dit niet heeft gedaan en heeft gekozen voor
het Barber-protocol, laat het een versimpeling van de
Vriendt, Jur. 1998,1-2105.
16. C-78/98, Preston, n.n.g. Deze zaak wordt uitvoerig besproken in
het actualiteitenkatern van dit nummer met een noot van Albertine
Veldman. RN 2001, 1265.
17. Het Hof voegde hieraan echter toe dat in het geval van opeenvolgende
overeenkomsten van bepaalde tijd er sprake kan zijn van een
stabiel dienstverband waardoor de termijn start vanaf het einde van
het laatste arbeidscontract in plaats van het einde van ieder afzonderlijk
contract.
18. C-50/96, Schröder, Jur. 2000,1-743; C-234-235/96, Vicken Conze,
Jur. 2000,1-799; C-270-271/97, Sievers en Schrage, Jur. 2000,1-
929.
19. C-166/99, Defreyn, n.n.g., Defreyn is gepubliceerd in Chroniques
de droit social 2000, p. 378, met J. Jacqmain's commentaar.
20. C-173/91, Commissie t. België, Jur. 1993,1-673.
21. Dit is bevestigd door Richtlijn 96/97 die Richtlijn 86/378 wijzigt.
22. Zaak 12/81, Garland, Jur. 1982, 359.
23. C-167/97, Seymour-Smith andPerez, Jur. 1999,1-623. RW 1999,
1078, m. nt. Marlies Vegter.
NEMESIS 2001 nr. 1 25