finalVersion - Erasmus Universiteit Rotterdam

wanneer politici dat willen. Het primaat van de politiek wordt hiermee wederom
bevestigd. 37 Recent lijkt er verandering op te treden in de perceptie van een bureaucratie.
Het in 2005 gepubliceerde Maybe it’s time to rediscover bureaucracy door Johan Olsen,
pleitte ervoor de bureaucratische bestuursorganen te analyseren op basis van de functie en
plaats die zij in een maatschappij innemen en niet op basis van bedrijfskundige
‘efficiency’ modellen. 38 Paul Adler behandelde in zijn artikel The sociological
ambivalence of bureaucracy niet alleen Olsen maar ook andere artikelen waarin gewezen
wordt op de voordelen van een bureaucratische organisatie die door de aandacht voor
onder andere efficiency en marktwerking verloren lijken te gaan. 39 Hij concludeerde dat
bureaucratische organen wel degelijk van belang zijn in onze huidige samenleving. De
benoeming van de voordelen van een bureaucratische werkwijze laat onverlet dat Ed van
Thijn (2004) in De informatieparadox tot de conclusie kwam dat begin eenentwintigste
eeuw niet alleen bij het publiek maar ook in de wetenschap een negatieve kijk op
bureaucratie overheerst. 40
2.3 Over Nederlandse ambtenaren
Het debat over de positie en de macht van het ambtelijk apparaat werd in Nederland door
René Crince le Roy met één klap op zowel de politieke als de wetenschappelijke agenda
geplaatst. 41 In zijn inaugurele rede als lector in het bestuursrecht uit 1969 sprak Crince le
Roy zich uit over het gebrek aan controle op het door hem als Vierde Macht aangeduide
ambtenarenapparaat. 42 In zijn zogeheten openbare les besprak hij, alvorens in te gaan op
de machtspositie van het ambtelijk apparaat, de verschillende instituties die naast de drie
door De Montesquieu geformuleerde machten invloed uitoefenen op de samenleving. 43
Zijn voorstel om de gehele staatsrichting op procesmatige wijze in te richten opdat
nieuwe machtsfactoren ingepast kunnen worden, heeft geen vervolg gekregen. 44 De
conceptuele uitwerking van het ambtelijk apparaat als vierde macht, waarbij uitvoerig
ingegaan werd op de gedelegeerde macht aan de ambtenaar door middel van
37
Guy Peters, The politics of bureaucracy (6e editie; Londen 1995) 322.
38
Johan Olsen, ‘Maybe it’s time to rediscover bureaucracy’ in: Journal of public administration research
and theory (2005) 1-24.
39
Paul S. Adler, ‘The sociological ambivalence of bureaucracy’ in: Organization Science (2010) 244-266.
40 Ed van Thijn en Teresa Cardoso Ribeiro, De informatie paradox (Utrecht 2004) 43-44.
41 Wijbrand Schaap, De leermeester, bijpraten in het rookhok (Utrecht 2002).
42 René Crince le Roy, De vierde macht (Den Haag 1969) 15.
43 Ibidem, 5-9.
44 Ibidem, 21-27.
10