finalVersion - Erasmus Universiteit Rotterdam

4 Havenplannen
Het Plan 2000+ heeft betrekking op een specifiek deel van de Rotterdamse
gemeentepolitiek: de haven. Sinds de wederopbouw was eerst het herstel en vervolgens
de expansie de eerste prioriteit van het gemeentebestuur en daarmee een
beleidsspeerpunt. Dit betekent dat het Plan 2000+ een beleidsstuk is dat zijn plaats kent in
een lange reeks aan plannen en notities over de zich expanderende haven. Naast het in
kaart brengen van de betrokkenen en het lokaal politiek klimaat is het dan ook van belang
het Plan 2000+ te bestuderen als voortzetting van eerder havenbeleid. Vandaar dat hier
aandacht wordt geschonken aan de beleidscontext waarbinnen dit plan verscheen. Daarbij
is niet alleen de houding van de lokale politiek maar juist die van de nationale regering en
de regio van groot belang.
4.1 De Zeehavennota
Op 28 september 1966 verstuurde toenmalig Minister van Verkeer en Waterstaat, J.G.
Suurhoff, de zogeheten Zeehavennota ter discussie aan de Tweede Kamer. Zoals hij in
zijn begeleidend schrijven aangaf, betrof het “een nota inzake het zeehavenbeleid van de
rijksoverheid, met de daarbij behorende bijlage van de Rijksplanologische Dienst inzake
de raming van de behoefte aan zeehavenareaal in 1980”. 138 De nota werd zowel
ondertekend door Minister Suurhoff, als de ministers van Volkshuisvesting en
Ruimtelijke Ordening.
Er kwam een storm van kritiek op gang na de publicatie van deze nota. Grootste
punt van kritiek betrof het totale gebrek aan aandacht voor de economische belangen van
Nederland terwijl onevenredig veel aandacht was besteed aan het spreidingsideaal. Het
plan werd door verschillende partijen in de media als kortzichtig van de hand gewezen.
Onder andere oud-wethouder van Rotterdam Jan van Tilburg, sprak als voorzitter van de
Scheepvaart Vereeniging Zuid vernietigende kritiek uit. 139 Op 13 oktober 1966 stond de
Zeehavennota in de Tweede Kamer ter behandeling op de agenda. Hoewel er kort aan de
plannen is gerefereerd heeft er geen inhoudelijke bespreking plaatsgevonden. Na afloop
van de vergadering, die om geheel andere redenen de geschiedenis is ingegaan als de
nacht van Schmelzer 140 , was het kabinet Cals demissionair waardoor de Zeehavennota
138
Gebaseerd op: resourcessgd.kb.nl/SGD/19661967/PDF/SGD_19661967_0001016.pdf, (9 juli 2012).
139
J. van Tilburg, Vernietigende kritiek, Weekblad Elsevier, 15 oktober 1966.
140
De nacht van Schmelzer is vernoemd naar de fractievoorzitter van de KVP, Norbert Schmeltzer die naar
aanleiding van een dekkingstekort op de Rijksbegroting tijdens de behandeling daarvan op 13 oktober
1966 besloot een motie tegen de eigen regering in te dienen. De regering Cals besloot die nacht naar
aanleiding van de aangenomen motie op te stappen.
30