Hbo'ers in de voorschool Een eerste verkenning - Sardes

Hbo’ers in de voorschool, Sardes 2012
en beleidsstukken, waarin als norm wordt gesteld dat ten minste 60% van het personeel in
ECEC-voorzieningen geschoold moet zijn op bachelor niveau (zie onder andere Eurydice,
2009). De auteurs van het CoRe-rapport doen daarbij zelfs de aanbeveling dat ook op het
terrein van ECEC de mogelijkheid moet bestaan om een master-titel of een doctoraal-titel te
behalen, om ECEC een volwaardige plek in het onderwijssysteem te geven en de
wisselwerking tussen wetenschap en praktijk te bevorderen. Tegelijkertijd is de praktijk in de
Europese landen en OECD-landen zo dat slechts ongeveer eenderde van het ECEC-personeel
een bachelor-graad heeft, eenderde geschoold is op secundair niveau en eenderde
ongeschoold is (Peeters, 2008). Het pleidooi van de CoRe-auteurs is daarom in de eerste
plaats gericht op het opstarten of verder uitbouwen van bachelor-opleidingen voor het
werken met het jonge kind in alle EU-lidstaten. Sommige landen, zoals Luxemburg,
beschikken al geruime tijd over zo'n opleiding, terwijl in Nederland en Vlaanderen hiermee
pas recent een start is gemaakt. De wijze waarop afgestudeerde bachelor-studenten worden
ingezet in het werkveld verschilt ook, afhankelijk van het systeem dat in een land
gehanteerd wordt. Zo onderscheidt Peeters (2008: 233) grofweg vier verschillende
professies: the early years childhood pedagogue/teacher, preschool specialist/teacher,
teacher en social pedagogue.
the early years childhood
pedagogue/teacher
children from birth to
compulsory school age
preschool specialist/teacher the two or three years
preceding primary school
entry
teacher nursery and primary
education (age range 2-12)
New Zealand, Spain, UK
Belgium, Luxembourg,
Greece
France, Ireland, Sweden, the
Netherlands
social pedagogue various fields including ECEC Denmark, Germany,
Luxemburg
Dit overzicht maakt duidelijk dat de wijze waarop de bachelor-functie wordt ingevuld
aanzienlijk kan verschillen, afhankelijk van het ECEC-systeem dat men voor ogen heeft:
- een gesplitst of een geïntegreerd systeem;
- een onderwijs-georiënteerd of een sociaal-agogisch/holistisch systeem.
Peeters (2008) stelt ook dat landen die een professional op bachelor niveau willen
introduceren een keuze moeten maken tussen een generieke en een specialistische invulling
van professionaliteit. In landen met een generiek model voeren de assistenten dezelfde
taken uit als de bachelors; in landen met een specialistische visie nemen de lager
geschoolden vooral de zorgtaken op zich.
Het belang van in-service opleidingen, bij- en nascholing
Voor welk systeem en welke functie-invulling er ook gekozen wordt, in alle literatuur wordt
het belang van bijscholing en nascholing in de ECEC benadrukt om kwaliteit te behouden en
verhogen (Cameron & Moss, 2007). Gewaarschuwd wordt dat korte cursussen niet voldoen,
het gaat om manieren waarop continu aan de verhoging van de eigen professionaliteit wordt
gewerkt. Leseman en Slot (2011) hebben het daarbij over 'zelfregulatie van kwaliteit' en
noemen verschillende instrumenten om die zelfregulatie te bewerkstelligen:
- plannings- en evaluatiesessies met collega's en/of de locatiemanager;
- de eigen groepspraktijk kritisch bekijken met behulp van gestructureerde observatie;
- het volgen van specialisatiecursussen;
- het gezamenlijk lezen van vakpublicaties;
- het bespreken van pedagogische en educatieve doelen in teamverband.
11