Eigentijds rapport - Faculteit Geowetenschappen - Universiteit Utrecht

1 Inleiding
In de huidige sedimentbalans van de Nederlandse Rijntakken is de sedimentverdeling over het
splitsingspunt IJsselkop (foto 1) de grootste onbekende (Ten Brinke et al. 2001). Dit bemoeilijkt
effectief baggerbeleid in de benedenstroomse riviertakken (de IJssel en de Nederrijn). Ook
modelstudies naar het effect van geplande menselijke ingrepen in de riviermorfologie hebben te
maken met een gebrek aan kennis over het sedimenttransport op de IJsselkop.
Pannerdensch Kanaal
Nederrijn
IJssel
Foto 1.
De IJsselkop bij laagwater (foto: B. Boekhoven)
Daarom zijn in de afgelopen jaren bij verschillende afvoeren metingen gedaan van het
sedimenttransport op de IJsselkop. Bij de uitwerking van deze metingen stonden de volgende
onderzoeksvragen centraal:
• Wat is de invloed van afvoervariaties op de hoeveelheid sedimenttransport?
• Wat is de invloed van het stuwbeheer op de hoeveelheid sedimenttransport?
• Wat is de invloed van de ondergrond op de hoeveelheid sedimenttransport?
• Hoe is de verdeling van het sedimenttransport over de dwarsdoorsnede?
• Hoe is de verdeling van het sedimenttransport over het splitsingspunt?
• Wat zijn de karakteristieken van het getransporteerde sediment (korrelgrootte)?
• Wat zijn de karakteristieken van de beddingvormen (lengte, hoogte, snelheid)?
In dit rapport wordt eerst een korte beschrijving gegeven van het splitsingspunt IJsselkop,
waarbij zowel aandacht is voor de topografie als voor de beddingsamenstelling (hoofdstuk 2).
Daarna wordt uitgebreid ingegaan op de analyse van de sedimenttransportmetingen (hoofdstuk 3).
Een groot deel van hoofdstuk 3 is gewijd aan de analyse van de bodemtransportmetingen op basis
van multibeam echopeilingen; kleinere onderdelen behandelen de directe bodemtransportmetingen
en de zwevend transportmetingen. Ook wordt kort ingegaan op de bepaling van de
bodemschuifspanning. De resultaten van de analyses staan beschreven in hoofdstuk 4, terwijl in
hoofdstuk 5 (de synthese) een antwoord gegeven wordt op bovenstaande onderzoeksvragen.
Daarna wordt een kort overzicht gegeven van aanbevelingen ten aanzien van eventuele nieuwe
meetcampagnes. Om de leesbaarheid van het rapport te vergroten zijn grote figuren en
gedetailleerde beschrijvingen van gevolgde analyses niet in de tekst opgenomen, maar in de
bijlagen. Daar is ook een overzicht te vinden van gebruikte symbolen. Alwaar in de tekst de
rivieren Nederrijn, IJssel en Pannerdensch Kanaal genoemd worden, wordt altijd specifiek gedoeld
op de delen van deze rivieren die grenzen aan het splitsingspunt IJsselkop.
1