Eigentijds rapport - Faculteit Geowetenschappen - Universiteit Utrecht

De vorm van de duinen op de IJsselkop was enigszins afwijkend van de vorm van de duinen in
andere rivieren. De duinen rond de IJsselkop hadden een vormfactor van ongeveer 1.08, terwijl
1.15 gebruikelijk is (Wilbers, pers. comm., op basis van metingen in verschillende rivieren van over
de hele wereld). De duinen op de IJsselkop waren daarmee veel minder bolvormig. Dit wijst
mogelijk ook op een gebrek aan transporteerbaar sediment op de IJsselkop. In de Zandmaas, waar
de sedimentmobiliteit ongeveer vergelijkbaar is met die op de IJsselkop, bleek eerder al dat de
vormfactor van de duinen klein was (circa 1.05, zie Frings 2002, 2003).
Migratiesnelheid (m/dag)
100
50
PK*
2004
Pan. Kop
(Wilbers 1999)
IJ 2004
0
0 10 20 30 40 50
Duinlengte (m)
a
Migratiesnelheid (m/dag)
60
40
20
0
29-1
26-1
22-1
16-1
NR 2004
19-1
0 5 10 15
Duinlengte (m)
b
Migratiesnelheid (m/dag)
c
100
d
1.4
PK
Pan. Kop
2002 (Wilbers 1999)
2002: Λ/Δ = 23
50
0.7
2004: Λ/Δ = 29
NR 2002 IJ 2002
0
0.0
0 10 20 30 40 50
0 10 20 30
Duinlengte (m)
Duinlengte (m)
Duinhoogte (m)
Figuur 50
Onderlinge relaties tussen duinkarakteristieken: a) De relatie tussen duinlengte en migratie in de
IJssel en het Pannerdensch Kanaal in 2004. b) De relatie tussen duinlengte en migratie in de
Nederrijn in 2004. c) De relatie tussen duinlengte en migratie op de IJsselkop in 2002. d) De
relatie tussen duinlengte en duinhoogte op de IJsselkop in 2002 en 2004. Alle gebruikte data zijn
afkomstig uit bijlage 5. Op de bijbehorende data-DVD zijn ook grafieken te vinden van de
migratiesnelheid als functie van de duinhoogte. Deze vertonen hetzelfde patroon, omdat de
duinlengte en duinhoogte onderling sterk gecorreleerd zijn (zie fig. d). PK* = Pannerdensch
Kanaal 22-29 januari 2004.
5.7.3 Onderlinge relaties tussen de duinkarakteristieken
De uitgebreide dataset met gegevens over de duinkarakteristieken bij verschillende afvoeren biedt
de mogelijkheid de onderlinge relaties tussen deze variabelen te bepalen. De resultaten staan
afgebeeld in figuur 50 (voor de werkwijze, zie bijlage 5).
Er blijkt dat de migratiesnelheid van de duinen op de IJsselkop omgekeerd evenredig was
met de duinlengte. Een dergelijk verband kwam ook naar voren uit de analyse van de
Pannerdensche Kopdata (Wilbers 1999). Er was echter een duidelijk verschil tussen de curves van
de IJsselkop en die van de Pannerdensche Kop. Duinen op de Pannerdensche Kop met dezelfde
lengte als duinen op de IJsselkop waren steevast sneller (fig. 50 a,c). Dit komt waarschijnlijk door
verschillen in korrelgrootte (het sediment op de IJsselkop is grover dan dat op de Pannerdensche
Kop).
Het verband tussen migratiesnelheid en duinlengte op de IJsselkop was duidelijk verschillend
voor de verschillende riviertakken. De duinen in de IJssel waren relatief het langzaamst, de duinen
in het Pannerdensch Kanaal het snelst. Dit is in overeenstemming met de hypothese dat de
sedimentbeschikbaarheid in de Pannerdensch Kanaal groter was dan in de IJssel, maar het kan
39