Eigentijds rapport - Faculteit Geowetenschappen - Universiteit Utrecht

4. Resultaten
In dit hoofdstuk wordt een globale beschrijving gegeven van de duinkarakteristieken, het
bodemtransport, het zwevend transport en de bodemschuifspanning rond de IJsselkop. Voor meer
gedetailleerde waarden wordt verwezen naar bijlage 10-16 en naar de bijbehorende data-DVD. In
bijlage 17 wordt een overzicht gegeven van de berekende transporten.
4.1 Bodemtransport uit duinverplaatsing
4.1.1 Algemene beschrijving van duinkarakteristieken
De breedte van de duinenstrook in het Pannerdensch Kanaal bedroeg ongeveer 100 meter. Dit
komt overeen met 75% van de rivierbreedte gemeten tussen de kribkoppen (de normaalbreedte).
Ook in de IJssel en de Nederrijn strekten de duinvoorkomens zich niet uit over de hele
normaalbreedte (bijlage 10, 11). De breedte van de duinenstrook in de IJssel varieerde van
ongeveer 27 meter aan het begin van de hoogwater tot ongeveer 40 meter bij de hoogste
afvoeren. Dit correspondeert met 40 tot 60% van de normaalbreedte. In de Nederrijn was de
duinenstrook ongeveer 80 meter breed, ofwel circa 90% van de normaalbreedte.
Tijdens de afvoergolf van januari 2004 bereikten de duinen in het Pannerdensch Kanaal een
maximale hoogte van 70 centimeter. De duinen in de Nederrijn en IJssel werden echter niet hoger
dan respectievelijk 46 centimeter en 24 centimeter (fig. 25). Tijdens het hoogwater van november
2002 bereikten de duinen veel grotere hoogtes, met name in het Pannerdensch Kanaal en in de
Nederrijn. Hier kwamen toen duinen voor met een hoogte van respectievelijk 104 centimeter en 80
centimeter. Merk op dat al deze waarden lodinggemiddelden zijn. Afzonderlijke duinen kunnen
aanzienlijk groter geweest zijn.
Het zijaanzicht van de duinen was over het algemeen vrij driehoekig, met een van 1.08. De
hoogste vormfactoren kwamen voor op 14 en 20 november 2002 (ca. 1.11).
Maximale duinlengte (m)
25
20
15
10
5
0
2002
2004
A B D E F G H I
Riviersectie
a
Maximale duinhoogte (cm)
120
80
40
0
2002
2004
A B D E F G H I
Riviersectie
b
Figuur 25
De maximale lodinggemiddelde duinlengte (a) en duinhoogte (b) rond de IJsselkop gedurende de
hoogwaters van november 2002 en januari 2004. De onzekerheid (bijlage 6) van de waarden uit
2002 bedraagt circa 24%; de onzekerheid van de waarden uit 2004 is kleiner, gemiddeld 10%.
4.1.2 De duinontwikkeling in het Pannerdensch Kanaal
Tijdens de afvoergolf van november 2002 zijn slechts drie multibeammetingen uitgevoerd, zodat
reconstructie van de duinontwikkeling moeilijk was. Toch is duidelijk dat er kleine verschillen
waren tussen de ontwikkeling in riviertraject A en riviertraject B (zie figuur 12 voor de ligging van
de trajecten). Tot aan de piekafvoer namen de duinen in beide trajecten namelijk vrijwel even
sterk toe in grootte, maar na de piekafvoer werden de duinen in traject B iets kleiner, terwijl veel
duinen in traject A bleven doorgroeien (fig. 26). Het waren vooral de duinen in het centrum van de
duinenstrook die groter werden; de duinen aan de rand van de duinenstrook groeiden nauwelijks.
Daardoor ontstond een zeer markante variatie in duinhoogte over de rivierbreedte, met heel hoge
waarden in het centrum van de rivier en lage waarden aan de randen van de duinenstrook (zie de
bijbehorende data-DVD).
23