inventarisatierapport tink om e tsjerken - Provincie Fryslân

3
HOOFDSTUK Bouwkundige conditie
3.1 Onderzoeksgroep
De bouwkundige conditie is van 1 kerken bepaald. De selectie van de kerken in de
onderzoeksgroep is gebaseerd op de enquête. De kerken waarvan de eigenaren zelf hebben
aangegeven dat zij inschatten dat de bouwkundige conditie ‘zeer slecht’, ‘slecht’, ‘matig’ of
‘redelijk’ is, zijn onderzocht. Daarnaast dienden de kerken nog in gebruik te zijn voor de
eredienst.
De stichting Behoud Kerkelijke Gebouwen Friesland en de Monumentenwacht hebben deze
1 kerken onderzocht en onder andere de instandhoudingbehoefte bepaald, zowel in totaal
als naar de vier onderdelen ’exterieur’, ‘fundering’, ‘interieur’ en ‘toren’. Van deze onderzochte
1 kerken waren er 161 rijksmonument (75%) en 5 niet (5%).
Van deze onderzoeksgroep zijn er 17 kerken PKN hervormd (69%), kerken PKN
gereformeerd (11%), 16 kerken rooms-katholiek (7%), 1 kerken doopsgezind (6%) en
behoren 16 kerken tot de categorie ‘overig’ (7%). Het is hierbij opmerkelijk, maar
kerkhistorisch gezien verklaarbaar dat van de PKN hervormde kerken 90% rijksmonument is
en van de rooms-katholieken en doopsgezinden respectievelijk 6% en 67%, terwijl van de
‘nieuwere’ en ‘jongere’ kerken in de categorie ‘overig’ en PKN gereformeerde kerken dit
respectievelijk 5% en 6% is.
3.2 Wat is de onderhoudstoestand?
Aan de hand van inspectierapporten, meerjaren onderhoudsplannen en bouwkundige
inspecties, is van deze 1 kerken de algehele bouwkundige conditie (zeer slecht, slecht, matig,
redelijk, goed) en de instandhoudingbehoefte voor een periode van 6 jaar bepaald,
overeenkomstig de systematiek van de BRIM. De instandhoudingsbehoefte kan worden
beschouwd als een bedrag dat nodig is om de kerken in een bouwkundig goede staat te
brengen dan wel te houden (zie voetnoot 1 aan het slot van hoofdtuk 1).
Hoewel het op zich lastig is te onderscheiden waar onderhoud ophoudt en restauratie begint
is, mede afhankelijk van de grootte van de kerk ook een ‘gradatie’ aangelegd van bedragen
die per jaar nodig zijn voor regulier onderhoud; € 6.000 per jaar, € 10.000 per jaar en € 0.000
per jaar.
Als het reguliere onderhoud wordt afgetrokken van de instandhoudingbehoefte, blijft de
restauratie-achterstand over. Deze achterstand is in drie gradaties opgedeeld; van € 0 tot €
100.000 (binnen bestaande middelen op te lossen), van € 100.000 tot € 00.000 (behoorlijke
restauratie waar aanvullende middelen voor nodig zijn) en boven de € 00.000 (grote
restauratie).
3.2.1 Bouwkundige staat
De algehele bouwkundige conditie van de (onderzochte 1) kerken is gemiddeld genomen
matig (‘herstel- of deelrestauratie gewenst’) tot redelijk (‘door middel van groot onderhoud
in goede staat te brengen’). Over de hele linie genomen lijken de rijksmonumenten er
bouwkundig iets beter voor te staan dan de niet-rijksmonumenten.
19