inventarisatierapport tink om e tsjerken - Provincie Fryslân

7
HOOFDSTUK Gebruikspotentieel
7.1 Onderzoeksgroep
Een belangrijke vraag naast de verwachte hoeveelheid kerken die vrijkomt, is de vraag hoeveel
daarvan hergebruikt c.q. herbestemd zou kunnen worden. Voor die vraag naar het
gebruikspotentieel zijn een aantal indicatoren opgesteld (en ook uit de enquête naar voren
gekomen) die in meer of minder mate als gebruiksbeperkingen kunnen worden bestempeld.
Die indicatoren zijn op gebouwniveau:
- gescheiden eigendom kerk en toren
- cultuurhistorisch waardevol interieur
- aanwezigheid van een kerkhof
- aanwezigheid van nevenruimte
- aanwezigheid van een keuken
- aanwezigheid van een toilet
- aanwezigheid van verwarming
Niet alleen op het niveau van het kerkgebouw, maar ook op dorpsniveau spelen indicatoren
mee die als beperkende factoren kunnen worden gezien voor toekomstig gebruik. Als zodanig
zijn op dorpsniveau in dit onderzoek gedefinieerd:
- ruimtelijke economische dynamiek
- bestuurlijk en organisatorisch potentieel
- continuïteit
- potentie voor herbestemming voor wonen en/of werken
(belangstelling voor) multifunctioneel gebruik
In dit hoofdstuk wordt enerzijds geput uit de enquêtegegevens van 97 kerken met een
kerkelijke functie; daarvan worden de gegevens in een tabel weergegeven. Anderzijds wordt
– op basis van dezelfde onderzoeksgroep als in het vorige hoofdstuk van 18 kerkgebouwen
in 168 dorpen met minder dan 000 inwoners - in kruistabellen de relatie gelegd tussen de
‘risicogroep’ en de mate waarin de indicatoren op gebouwniveau (interieur, omgeving en
kerkhof) en op dorpsniveau bijdragen aan de (her)gebruikspotentie. De risicogroep omvat
kerken met minder dan honderd kerkleden en waarvan de eigenaren denken dat de kans
‘zeer klein’ tot ‘matig’ is dat hun gebouw over 10 jaar nog in gebruik is voor de eredienst
en/of denken dat hun inkomsten niet langer dan 5 jaar toereikend zijn voor de instandhouding
van het gebouw.
Indicatoren op gebouwniveau
7.2.1 Aanwezigheid van indicatoren
In het kader van het mogelijk hergebruik, kan het een belemmering zijn dat de toren van de
kerk en de kerk zelf (het ‘schip’) niet dezelfde eigenaar hebben. Van de 97 kerken in Fryslân
die (nog) voor de eredienst worden gebruikt, heeft een op de 5 kerken meerdere eigenaren.
In veel gevallen is die eigenaar van de toren een (burgerlijke) gemeente of een gemeentelijke
stichting.
Ook een kerkhof rond een kerk – vooral als dat nog als begraafplaats in gebruik is – beperkt
de mogelijkheden voor functies in de kerk als deze vrij zou komen. Bijna de helft van alle
Friese kerken (7%) heeft een kerkhof rondom, waarvan meer dan 90% nog in gebruik is als
begraafplaats.
In meer dan de helft van de Friese kerken wordt het interieur als belangwekkend en van
cultuurhistorische waarde gezien. Als deze waarden behouden zouden moeten blijven, dan
beperkt ook dat de mogelijkheden voor herbestemming.
51