inventarisatierapport tink om e tsjerken - Provincie Fryslân

HOOFDSTUK 9 Drie voorbeelden uit de praktijk
Monumentenzorg
Het voorbeeld van Sint Annaparochie laat helder zien dat kerkelijke gemeente de
instandhouding van monumentale kerkgebouwen niet als haar taak zien. Zelfs als
er nog geen financiële tekorten zijn, moet er vaak toch uit kostenoverwegingen
(‘goed rentmeesterschap’) voor gekozen worden om het aantal gebouwen terug te
brengen. Pastoraat (zielzorg) heeft voorrang boven stenen (instandhouding van de
gebouwen). Met name in protestantse kringen wordt onder het woordje kerk
allereerst de ‘levende gemeenschap van Christus’ verstaan, de gemeenschap van
mensen, en pas in tweede instantie het gebouw. Uiteraard leveren de keuzes binnen
kerkelijke gemeenten wel spanningen op, omdat er ook kerkleden zijn die uit
religieuze, emotionele en/of culturele overwegingen een eeuwenoud godshuis niet
willen en kunnen missen en niet willen afstoten.
Een bijzondere kerk
Uit oogpunt van cultuurhistorie is de Van Harenskerk uit 168 niet zo maar een
dorpskerkje, maar een van de belangrijkste kerkelijke monumenten van Friesland en
ook een gebouw van nationale allure met zelfs internationale aspecten. Het is in de
provincie een van de weinige voorbeelden van zeventiende-eeuwse kerkelijke
centraalbouw.
De kerk heeft een uitzonderlijk rijk ingericht interieur met een van de fraaiste Friese
preekstoelen. Het overdadig met snijwerk versierde pronkstuk is een geschenk ter
herinnering aan de hertogin van Simmern, prinses Maria van Oranje Nassau, de
dochter van Frederik Hendrik. Een rijk gedecoreerde herenbank herinnert aan het
bekende geslacht Van Haren, evenals een grafkapel met imposante koperen deuren,
die een geschenk zijn van de koning van Zweden. Van het orgel van Johan Radeker,
een medewerker van de vermaarde Christian Müller, is de rijk gebeeldhouwde kast
bewaard gebleven.
Veel mensen denken dat Rembrandt in deze kerk getrouwd is met Saskia, dochter
van burgemeester Rombertus Uylenburgh van Leeuwarden. Dat klopt niet helemaal:
het huwelijk vond in 16 plaats in de voorganger van de Van Harenskerk, die op
dezelfde plaats stond. Op het plein voor de kerk zijn Rembrandt en Saskia
vereeuwigd in brons.
De Van Harenskerk is een voorbeeld van een Friese dorpskerk die door
monumentale en cultuurhistorische waarde niet alleen van plaatselijk, maar van
nationaal en internationaal belang is.
81