inventarisatierapport tink om e tsjerken - Provincie Fryslân

Provinciale subsidie
Kerkgebouwen die niet de status hebben van rijksmonument, ontvangen geen
rijkssubsidie. De eigenaren van deze kerken kunnen wel aankloppen bij de provincie
Fryslân. Die subsidieert anno 009 restauraties van rijksmonumenten met 15% tot
een maximum van € 60.000. Niet-rijksmonumenten komen in aanmerking voor 5%
subsidie, mits de Provinciale Adviescommissie PACH hiermee instemt.
De provinciale subsidieverordening die in 005 is opgesteld, loopt overigens in 010
af. Op 17 november 009 is door Gedeputeerde Staten de nieuwe Nota Erfgoed
010-01 vastgesteld. In de nieuwe Nota wordt uitgegaan van het aangepast
voortzetten van subidie voor restauratie en onderhoud voor zowel
rijksmonumenten als niet-rijksmonumenten. Kerken vormen door het op te stellen
Deltaplan Fryske Tsjerken een speerpunt. Onduidelijk is nog hoe de volgende
regeling er precies uit zal komen te zien. Of er daadwerkelijk geld beschikbaar komt
voor restauratie en onderhoud is afhankelijk van de behandeling door Provinciale
Staten, naar verwachting in februari 010, en van de daarvoor te voeren
kerntakendiscussie. Hierin staat de taak 'subsidies monumenten' in alle drie de
scenario's die onderzocht worden, aan de veilige kant. Zoals het ernaar uitziet -
maar de kerntakendiscussie moet nog door Provinciale Staten gevoerd worden -
blijft de provincie het subsidiëren van restauraties als kerntaak zien.
HOOFDSTUK 3 Bouwkundige conditie
Verticale of horizontale subsidiëring
Een principiële discussie die nog moet plaatsvinden, is of er gekozen wordt voor
een verticale of een horizontale subsidiëring. Met verticale subsidiëring wordt
bedoeld dat áls een monument subsidie krijgt van het Rijk, om die reden de
provincie en de gemeente daarop aanvullingen beschikbaar stellen (dan volgt men
dus de Rijksdienst in haar keuzes). Bij een horizontale subsidiëring krijgen de
eigenaren van een rijksmonument hun subsidie van het Rijk en vullen provincie en
gemeenten dat niet aan. De provincies maken in dit systeem hun eigen lijst met
provinciale monumenten, die voor provinciale subsidie in aanmerking komen. En
ook de gemeenten maken dan hun eigen lijsten.
Voordeel van het horizontale systeem is dat meer eigenaren subsidie kunnen
ontvangen, omdat er groepen naast elkaar gekozen worden. Nadeel is dat de
eigenaren van rijksmonumenten geen provinciale en gemeentelijke subsidie
ontvangen, en het dus extra moeilijk hebben, zeker als het om particuliere
(kerkelijke) eigenaren gaat zonder vermogenspositie.
Cultuurfondsen
Deskundigen in de monumentenwereld vinden het overigens jammer dat de term
‘restauratie’ geschrapt is. Van de cultuurfondsen die in het verleden wilden
bijdragen aan restauraties, moet nog maar worden afgewacht of ze ook willen
investeren in instandhouding.
Er zijn kerkelijke eigenaren zonder vermogenspositie die grote moeite hebben om
het eigen aandeel in restauraties op te brengen (in de oude regelingen was dat 0%
op de subsidiabele kosten plus alle niet subsidiabele kosten). Menig restauratie heeft
daardoor lang op zich laten wachten.
Het idee om ‘vermogende’ kerkelijke eigenaren uit te sluiten van subsidies van
provincies, gemeenten en cultuurfondsen (omdat ze het in feite gemakkelijk zelf
wel zouden kunnen betalen), is in het verleden altijd afgewezen omdat hierdoor
aan ‘inkomenspolitiek’ zou worden gedaan, en dat is volgens deskundigen
grondwettelijk niet mogelijk.
8