Leren navigeren deelrapport 1 - Gemeenteraad Almere

Aardema: de rekenkamer heeft haar opdracht met verve opgepakt en voor een aanpak gekozen die goed is.
Maar om door bepaalde patronen heen te breken moet de rekenkamer de raad duidelijk maken ‘misschien
bent u wel al te gemakkelijk geweest en heeft u zich bezondigd aan oud denken door een opdracht te
geven die de kern van uw werk uitmaakt’.
De Rekenkamer: is een raadsprogramma een oplossing
Aardema: aan een goed raadsprogramma moet een goede dialoog voorafgegaan zijn.
De Rekenkamer: een raadsprogramma is een gevolg van een raadsmeerderheid. Waarin wijkt dat af van
een collegeprogramma
Bijlage 2
Aardema: de verhoudingen in dit land tussen raden en colleges zijn in het algemeen verhard. Een ieder
meet zich een autonome functie aan en vindt vooral iets van de ander. De uitdaging is dat je gezamenlijk
staat voor één taak. Dat je je eigen meerwaarde aan het gezamenlijke doel geeft in plaats van collegeprogramma
en raadsprogramma te laten concurreren.
De Rekenkamer: de politieke realiteit is dat er na de verkiezingen eerst een collegeprogramma komt.
Aardema: misschien is dat een bezinningspunt. We zeggen dat de raad de leiding heeft maar als het er op
aan komt ligt de leiding bij het college.
Welke sociaal psychologische factoren zorgen er voor dat mensen, als ze eenmaal in een groep zitten, niet
meer zo dapper durven uit te komen voor hun eerder ingenomen standpunt
De Rekenkamer: gaat de gemeente over het bestuur of hebben we te maken met lokale politiek. Veel van
het gemeentelijk werk is uitvoerend of wordt door Den Haag bepaald.
Aardema: het gaat er om in het politieke spel een verbinding te maken met dat wat de burgers willen en
wat er aan bestuur gebeurt. Daar is de gemeenteraad de verbindende schakel.
Ik heb gekeken naar het onderdeel ruimtelijke ordening. Dat is geen going concern; er moeten politieke
keuzes gemaakt worden. Ook Den Haag heeft hier invloed. Dat betekent dat de dialoog zich hier niet
moet beperken tot binnengemeentelijke verbanden maar ook daarbuiten moet treden.
De Rekenkamer: het collegeprogramma zegt dat op een aantal onderdelen beleid zal worden ontwikkeld.
Moet de raad meer op het proces sturen en meer met procesindicatoren werken
Aardema: je kunt als raad een proces inrichten waardoor je met elkaar tot de nodige scherpte komt.
Een onderdeel van de dialoog om tot scherpte te komen is aftasten in hoeverre en waar effectindicatoren
mogelijk zijn of waar dat helemaal niet kan en je genoegen moet nemen met inputindicatoren.
Ik proef in de vraag meer dat de raad het oude denken bevestigt, het achterover leunen, het werk te laten
doen door deskundigen terwijl het in wezen politiek geladen materie is waarbij je maar beperkt met
technisch rationele oplossingen kunt komen.
Die suggestie zit in de opdracht. De raad geeft zich over aan de traditie van het technisch rationeel
perfectioneren van overheidswerk, waarvan we intussen weten dat dat veel ingewikkelder ligt.
De Rekenkamer: u kraakt kritische noten over planning- en controlwerk.
Aardema: de afgelopen twintig jaar is geprobeerd alles vast te leggen. Controllers hebben twintig jaar
lang geprobeerd hun wereldbeeld op te dringen aan politici en leidinggevenden. Maar het lukte maar niet
marges in begrotingen op te nemen voor onvoorziene ontwikkelingen. De tien procent waarvoor wij nooit
een cijfer hebben kunnen bedenken is de kern van het politieke werk.
Leren navigeren 45