Leren navigeren deelrapport 1 - Gemeenteraad Almere

De Rekenkamer: verzet die werkelijkheid zich niet tegen de toenemende behoefte aan transparantie
Aardema: transparantie is een paradoxaal begrip. Door de technische rationalisering is een torenhoge
ambitie ontstaan bij de overheid waarin iedereen de schijn op houdt dat het kan. Er is geen prioritering;
het kan natuurlijk niet allemaal, en dat wordt verborgen achter een schimmig spel.
Je hebt een officiële transparantie bij de planning en control maar de transparantie van de werkelijkheid
gaat schuil achter schimmigheid. We weten dat het niet allemaal kan; we houden elkaar allemaal een
beetje voor de gek.
De Rekenkamer: de heer De Waal ziet indicatoren als het implementeren van een vorm van prestatiemanagement.
Bijlage 2
Aardema: Het debat kan worden samengevat in één zin: de werkelijkheid kan zich richten naar wat je als
indicatoren kan vaststellen of indicatoren zijn het gevolg van de werkelijkheid. André gelooft in het eerste,
ik zie het tweede als de realiteit.
In de wetenschap is het sociaal constructionistisch denken nu in opkomst. Dat gaat er van uit dat plannen
niet normerend zijn. Het is juist omgekeerd. De werkelijkheid is leidend voor hoe de plannen er uit
komen te zien.
De Rekenkamer: uw suggestie is pak een aantal punten met een duidelijke prioriteit en ga daarover een
regelmatige discussie aan, ook ten aanzien van de proces- en prestatieindicatoren.
Aardema: er zijn telkens veranderingen. Dan moet je ook de indicatoren kunnen wijzigen, in plaats van
je forceren om aan iets te voldoen wat al niet meer geldt.
Wees bereid waar nodig bij te stellen. Dat is geen zwaktebod. In de elf jaar dat ik in dit vak zit ben ik bij
geen gemeente tegengekomen ‘afspraak is afspraak’. Dat is het moeilijkste wat er is.
De Rekenkamer: moet de begroting een politiek bestuurlijk jaarplan worden waarbij de cijfers in een
bijlage komen
Aardema: het geld is wel van belang. De begrotingen waren indertijd financiële producten maar bij het
BBI ontstond de wens ook het beleid bij de financiën zichtbaar te maken. Daar is niks mis mee.
Maar het is gedivergeerd. De virtuele wereld van de controllers is verwijderd van de werkelijkheid.
Ik pleit er voor om alles wat relevant is voor een thema, ook het geld, duidelijk bij elkaar te zetten.
De Rekenkamer: externe bronnen voor indicatoren hebben het risico van algemeenheid.
Aardema: het gaat om een balans. Er zijn landelijk veel objectieve indicatoren beschikbaar.
Daaraan kunt u uw eigen, specifieke en subjectieve indicatoren en elementen aan toevoegen.
In het stuk zijn aantallen en percentages neergedaald zonder aannemelijke causale relaties of de
mogelijkheid om te spiegelen aan landelijke gegevens of ervaringen elders. Die kans is in Almere nog niet
benut.
Landelijk is een standaardisering op gang gekomen. Daarmee kunt u uw voordeel doen.
De Rekenkamer: als de raad het gebruik van indicatoren met een 8 waardeert, wat voor cijfer geeft u
Aardema: een tien, als het werken met indicatoren er maar vanuit gaat dat de werkelijkheid ook met een
tien wordt gewaardeerd.
De voorzitter sluit de bijeenkomst.
Leren navigeren 47