Leren navigeren deelrapport 1 - Gemeenteraad Almere

Hoofdstuk 1
Productraming (uitvoering)
Ambtelijk
apparaat
Programmabegroting (beleid)
HOOFD-
DOEL
SUBDOEL
UITVOERINGSDOEL
College
hierover afleggen aan de raad (Besluit Begroting
en Verantwoording, BBV2003). In de duale
begrotingsopzet neemt om die reden prestatiemeting
een belangrijke plaats in.
In de klassieke aanpak wordt de hiërarchie van
doelstellingen gespiegeld tegen een hiërarchie
van indicatoren. Onderstaande figuren maken dit
zichtbaar.
EINDDOEL
HOOFD-
DOEL
SUBDOEL
Gemeentelijk niveau
UITVOERINGSDOEL
Programmaniveau
Figuur 1 Hiërarchie van doelstellingen
Raad
STRATEGISCH
TACTISCH
OPERATIONEEL
Effect-indicatoren
Programmaonderdeel
niveau
Gebruiks-indicatoren
Uitvoeringsniveau
(ambtelijk niveau)
Prestatie-indicatoren
Proces-indicatoren
Input-indicatoren
Figuur 2 Hiërarchisch niveau van typen indicatoren
Definities:
Effectindicator: Meet de gevolgen van de
gerealiseerde beleidsdoelstellingen
Gebruiksindicator: Is gerelateerd aan de
afnemers van producten en diensten
Prestatie-indicator: Is gericht op het resultaat
van de dienstverlening en meet in welke mate
de doelstelling van het productieproces wordt
bereikt
Procesindicator: Meet de activiteiten die
nodig zijn m de output voor te brengen
Inputindicator: Heeft betrekking op de
ingezette middelen
Figuur 1 is ontleend aan een artikel van Breet
(2006) en plaatst de doelstellingenhiërarchie tegen
de productramingen en de programmabegroting.
Figuur 2 is overgenomen uit een artikel van
Baerends (2005). Baerends onderscheidt effect-,
gebruiks-, prestatie-, proces- en inputindicatoren
en positioneert deze tegen de hiërarchie van de
organisatie.
Het identificeren van de doelenhiërarchie en het
hieraan koppelen van een indicatorenhiërarchie
op hetzelfde beslissingsniveau lijkt een logisch en
eenvoudig begaanbaar pad. Operationaliseren is in
vier stappen mogelijk (Baerends, 2005):
a. Formuleer de algemene beleidsdoelstelling van
de programma’s
b. Vertaal deze naar operationele doelstellingen
c. Benoem de beoogde maatschappelijke effecten
hiervan
d. Maak deze vervolgens meetbaar met
indicatoren.
1.3. Een eerste verkenning
Op het eerste gezicht lijkt het dus goed mogelijk
om te komen met een lijst van indicatoren per
programma. De Rekenkamer heeft zich echter de
vraag gesteld of het wel zo eenvoudig is als het
lijkt. In de motie merkt de raad immers op dat het
bij voorgaande programmabegrotingen niet goed
is gelukt en ook over het resultaat bij het Collegewerkplan
is de raad niet tevreden. Aan de hand
van enige artikelen uit B&G magazine en enkele
andere publicaties is nagegaan wat de ervaringen
bij andere gemeenten met het instrument
indicatoren en de programmabegroting zijn.
Tussenrapportage aan de gemeenteraad