Oorlof. Buitenplaatsen rond Antwerpen en Amsterdam. 2

Oorlof. Buitenplaatsen rond Antwerpen en Amsterdam.
G. De Vecht
De ‘lustwarande’ aan de oevers van de Vecht heeft zich
geleidelijk ontwikkeld, waarbij de grootste bouwactiviteit pas in de
tweede helft van de 17 de eeuw plaatsvond (Tent, 1972, p.13-20 &
Harten, 1998, p.180). De trek naar de Vechtoevers door patricische
families werd geïnitieerd door de familie Rauwenhof, die in 1600 de
buitenplaats ‘Lixboa’ in Nieuwersluis liet bouwen. Acht jaar later
volgde Jan Jacobsz Huydecoper hun voorbeeld met de aankoop van ‘de
huysinge mette hoffstede genaemt de Gouden Hoeff, gelegen op de Vecht in ’t Sticht
van Utrecht’ (Luttervelt, 1970, p.48). Een steenbakkerij maakte deel uit
van de aankoop. Later zou zijn zoon, Joan Huydecoper, op deze plek
het buitenhuis Goudestein stichten (zie ook afbeelding 6.5.). Vóór deze
uitbreiding bestond het goed echter alleen uit een eenvoudige
herenwoning die voor een boerenhoeve stond. De investering van de
Huydecopers was in het begin vooral op de exploitatie van het
boerenbedrijf gericht (Tent, 1972, p.13).
De navolging van de families Huydecoper en Rauwenhof door
Amsterdamse patriciërs liet aanvankelijk op zich wachten, maar nam
vanaf ca. 1650 een grote vlucht. Verreweg de meeste buitens die vanaf
die tijd verrezen werden op grond gebouwd die speciaal voor dat doel
was aangekocht. De agrarische functie maakte niet langer
onlosmakelijk deel uit van de buitenplaats (Harten, 1998, p.180). Deze
bloei die rond 1650 inzette zou tot de eeuwwisseling voortduren. Op
dat moment was in de omgeving van Maarssen, Breukelen en Loenen
nagenoeg alle grond die voor het bouwen van een buitenplaats geschikt
was verkocht aan de stedelingen. In dit korte tijdsbestek verrees het
‘parelsnoer’ van buitens die dicht langs elkaar aan de Vechtoevers
werden gesticht. De uitputting van de grond verklaart ook voor een
groot deel het feit dat er na 1700 nauwelijks meer nieuwe buitens
werden gebouwd. Aan geldgebrek lag dit zeker niet: in de achttiende
eeuw werden vele tuinen en huizen uitgebreid en verfraaid (Tent, 1972,
p.16). De bloeiperiode bracht 182 buitenplaatsen aan de Vecht voort,
kastelen niet meegerekend.
Figuur 6.5. Goudestein aan de Vecht
Bron: eigen foto
48