Oorlof. Buitenplaatsen rond Antwerpen en Amsterdam. 2

Oorlof. Buitenplaatsen rond Antwerpen en Amsterdam.
landgoed van 46 ha. verkavelde en aan de rijke Antwerpse burgerij
doorverkocht. Zijn initiatief had succes en het jaar waarin hij deze
‘Garden City’ stichtte, 1547, wordt wel gezien als de beslissende
ommezwaai ten gunste van de buitenhuismode. Ook Hendrik van
Berchem zou als een projectontwikkelaar te werk gaan. In 1556 deed
hij het goed ‘Papenmoer’ verrijzen. Met 7 ha. was het weliswaar kleiner
dan de lusthovenbuurt van Van Schoonbeke, maar ook hier verrezen
tal van buitens in een groene omgeving van aangeplante bomen,
grachten en lanen. De initiatieven vormden een sterke stimulans voor
de verspreiding van het buitenhuis als stedenbouwkundig verschijnsel:
het fenomeen greep vanaf 1550 om zich heen en trok de Antwerpse
handelaren met een belofte van rust en vermaak naar het platteland.
Een dergelijke aanpak lijkt zich ook vanuit Amsterdam te
hebben voorgedaan. Lichtend voorbeeld is in dit geval de zoon van Jan
Jacobsz Huydecoper, Joan Huydecoper. Van 1624 tot 1661 zou deze
het bewind voeren over de terreinen die zijn vader in 1608 rond
Maarssen had aangekocht (Munnig Schmidt, 1997, p.8). Joan stichtte
het vandaag de dag nog bestaande ‘Goudestein’ in 1628, en kocht en
verkocht vanaf dat moment verschillende percelen aan familie en
bekenden. Net als Van Schoonbeke betoonde Huydecoper zich een
succesvolle projectontwikkelaar. In sommige gevallen bouwt hij een
boerenhoeve om tot zomerverblijf, terwijl hij in andere gevallen enkel
de grond bouwrijp maakt. Minstens 25 buitens deed hij op deze manier
verrijzen (Landschap Erfgoed Utrecht, 2008). De spin-off effecten van
zijn investeringen zijn evident. Het landschap rond Maarssen
veranderde in een parelsnoer van buitenplaatsen. Een interessante
vraag is of Huydecoper de buitenhuizenhandel heeft afgekeken van
zijn Antwerpse voorgangers. Huydecoper was getrouwd met Maria
Coymans (1603-1647), dochter van de rijke Antwerpse bankier
Balthasar Coymans (1555-1634). Na de capitulatie van Antwerpen
staakte deze zijn handelsactiviteiten om zich uiteindelijk in 1592 in
Amsterdam te vestigen (Roberts, 1998, p.50-51 & Baetens, 1991,
p.163). Coymans moet als geen ander op de hoogte zijn geweest van de
initiatieven van bijvoorbeeld Van Schoonbeke. Wellicht heeft hij zijn
schoonzoon later van lucratieve adviezen voorzien.
Figuur 7.1. Joan Huydecoper, met op de
achtergrond Goudestein
Bron: CollectieUtrecht (2008)
55