Landelijke eindrapportage VROM - Inspectie Leefomgeving en ...

42
7.2 Taakuitvoering op onderdelen
Bestemmingsplannen
De aansporing om te komen tot actuele plannen is al vaak geuit.
Via de uitvoering van de milieutaken werden gemeenten begin
jaren ’90 met financiële middelen (BUGM/VOGM) gestimuleerd
om onder meer de bestemmingsplannen voor het buitengebied
op te pakken. Daarnaast hebben verschillende provincies deze
stimulerende taak ook op zich genomen.
Één op de drie gemeenten scoorde tijdens het onderzoek onvoldoende
tot slecht op de bestemmingsplannen. De Inspectie
constateert dat na afloop van de verbetertrajecten bijna twee
op de vijf gemeenten geheel heeft voldaan aan de afspraken en
beschikt over een actueel bestemmingsplannenbestand. Dat wil
zeggen dat het grootste deel van het grondgebied is voorzien
van actuele bestemmingsplannen. Driekwart van de gemeenten
werkt intussen met een programmatische aanpak voor de actualisering
van bestemmingsplannen, waarin aandacht is besteed
aan capaciteit om deze opgave te realiseren. Deze programma’s
blijken echter niet altijd toereikend om alle relevante delen
van het grondgebied binnen afzienbare termijn te actualiseren.
Daarnaast bleef - en blijft - het vaak bij een eenmalige actualiseringsslag.
Een groot deel van de gemeenten beschikt intussen - na afloop
van de verbetertrajecten - wel over een passend actualiseringsprogramma
en is daarmee op weg naar actuele bestemmingsplannen.
Deze trajecten kosten echter tijd.
Er is een steeds kleiner deel van de gemeenten dat helemaal
achterblijft in de aanpak van oude plannen door geen programma
hiervoor op te stellen. Zelfs de gemeenten uit het nieuwe land
(Flevoland), met wellicht naar gevoel nog geen ‘oude’ plannen,
hebben een actualiseringsprogramma opgesteld.
Wet ruimtelijke ordening (Wro): hele grondgebied
De nieuwe Wro gaat er van uit dat gemeenten straks voor
het gehele grondgebied beschikken over actuele bestemmingsplannen.
Zij hanteert daarbij - wederom - een actualiteitstermijn
van tien jaar. Bestemmingsplannen die nu ouder
zijn, moeten binnen vijf jaar worden herzien. Door het uit de
procedure halen van de goedkeuringsbevoegdheid door de
provincie, valt straks een procedurele tijdswinst te boeken.
Daarnaast kan de gemeenteraad een besluit nemen om de
geldigheidsduur van een bestemmingsplan te verlengen. Ook
wordt de beheersverordening geïntroduceerd: een eenvoudiger
instrument, waar gemeenten in gebieden waar zij vrijwel geen
ontwikkelingen verwachten, gebruik van kunnen maken - in
plaats van het bestemmingsplan. Nieuw is dan als gezegd wel
de verplichting om voor het gehele grondgebied, en niet alleen
voor het buitengebied, over een actueel plan (of beheersverordening)
te beschikken.
Als een gemeente niet voldoet aan de actualiseringsplicht is
de sanctie tweeërlei: zij mag geen leges meer innen in het
betreffende plangebied én zij moet een publicatie van ‘oudheid’
van het plan doen.
De Inspectie vraagt zich af of de sanctie(s) die in de nieuwe
Wro worden geïntroduceerd, voldoende soelaas zullen bieden.
De huidige praktijk leert dat gemeenten graag meewerken
aan nieuwe ruimtelijke initiatieven en dat een verouderd plan
daaraan niet in de weg hoeft te staan. De opbrengsten die met
de ontwikkeling uit het initiatief voortkomen, lijken op te kunnen
wegen tegen het verlies aan leges dat de gemeente voor
haar rekening moet nemen vanwege het verouderde plan. De
praktijk onder de nieuwe Wro moet uitwijzen of dit bewaarheid
wordt. De Inspectie zal blijven aandringen op de actualiteit van
bestemmingsplannen, vooral omwille van de inhoudelijke actualiteit,
maar ook om de toegankelijkheid ervan voor de burger.