Landelijke eindrapportage VROM - Inspectie Leefomgeving en ...

44
moet dan binnen een aangegeven termijn, bijvoorbeeld één
jaar, worden vertaald in bestemmingsplannen. Voor provincies
staat een vergelijkbare mogelijkheid open met de provinciale
verordening. Rijk en provincie kunnen gebruik maken van de
mogelijkheid tot die tijd een (voorbereidings)bescherming in
het leven te roepen, om te voorkomen dat (bouw)plannen de
werking van het nieuwe beleid dwarsbomen. Bij de doorwerking
van de AMvB’s in de plannen, kan het zo zijn dat deze de
gemeente nopen tot het schrappen van bouwmogelijkheden,
met mogelijke schadeclaims van dien.
De Inspectie neemt waar dat het nieuwe stelsel er wederom, en
zelfs nog sterker, van uitgaat dat gemeenten overgaan tot het
actualiseren van de bestemmingsplannen. Momenteel is het
actualiseringsproces bezwaard met inspanningsverplichtingen
om te voldoen aan (Europese) regelgeving en onderzoeksverplichtingen.
De tijd moet uitwijzen of een effectief werkend stelsel
kan ontstaan voor de doorwerking van (rijks-, provinciaal- en
gemeentelijk) beleid.
Er zijn gemeenten waar het ruimtelijk beleid via het handhavingsspoor
wel prioriteit krijgt en effect heeft. Én er zijn overtredingen
die het aanpakken kennelijk waard zijn. Deze zouden een
voorbeeld moeten zijn voor de vele andere. Meestal is overtreding
van de ruimtelijke regelgeving op zichzelf echter voor de meeste
gemeenten geen reden om tot handhaving over te gaan. Wellicht
is dit mede het gevolg van de onzekere uitkomsten van het juridische
traject. Legalisering is eerder regel en moet dan weer - een
keer - leiden tot actualisering van het bestemmingsplan. Ook
hier blijkt dat de gemeente liever medewerking verleent aan een
- ook illegaal begonnen - initiatief dan daartegen op te treden.
Dat laatste maakt het bestuur wellicht minder populair.
Case gemeente Meijel
Eind 2003 heeft de VROM-Inspectie Zuid in de gemeente Meijel
een VROM-breed gemeenteonderzoek uitgevoerd. Daaruit
bleek dat er illegaal was gebouwd, vooral in het buitengebied,
en dat de gemeente daar onvoldoende op controleerde. De
gemeente beschikte niet over een handhavingsbeleid hiervoor.
De Inspectie heeft toen afspraken gemaakt met het toenmalige
college om het illegale bouwen aan te pakken. Het
college heeft dit voortvarend opgepakt door in juli 2004 handhavingsbeleid
vast te stellen en vervolgens de uitvoering van
bouwcontroles op te pakken. Het resultaat was een overzicht
van overtredingen waartegen handhavend werd opgetreden
(aanschrijvingen tot afbreken bouwsels en opleggen van een
dwangsom). Het college nam nadrukkelijk haar verantwoordelijkheid
en dit was voor de VROM-Inspectie reden om het
verbetertraject van het VROM-brede gemeenteonderzoek
in de gemeente Meijel te beëindigen. In de oppositie van de
gemeenteraad zaten echter voorstanders van een niet-handhavend
optreden tegen de overtreders.
In 2006 werden de gemeenteraadsverkiezingen gewonnen
door de oppositie. Één van de overtreders werd wethouder. De
nieuwe gemeenteraad wilde niet handhavend optreden tegen
de illegale bouwsels in het buitengebied. Zij gaven een extern
bureau opdracht te onderzoeken hoe de overtreden situaties
alsnog konden worden gelegaliseerd. Uitkomst van dit onderzoek
is dat hiervoor het bestemmingsplan moet worden aangepast
en dat dit dient als toetsingskader voor de bestaande
overtredingsgevallen. Zolang dit toetsingskader niet gereed is,
wordt door de gemeente niet handhavend opgetreden tegen de
bestaande overtredingen. Dit heeft geleid tot het opschorten
van de lopende handhavingsprocedures en het opschorten van
de handhaving van nog niet in procedure gebrachte overtredingen.
Deze situatie schept onduidelijkheid, zorgt voor rechtsongelijkheid
en leidt mogelijk tot schade aan het vertrouwen van de
burger in het goed functioneren van het gemeentelijk bestuur.
De VROM-Inspectie heeft in oktober 2007 een brief aan het
college van B&W van Meijel geschreven met het verzoek om
opheldering. De Inspectie heeft het signaal ook bij de provincie
neergelegd, die een rol heeft bij het al dan niet overgaan tot
legalisering van de situaties.