Vlaams Actieplan Armoedebestrijding 2005 - Home - Vlaanderen.be

het onderwijs kan niet vroeg genoeg beginnen. Zo stelden Groenez e.a. (2003) vast dat al bijkleuters van 2,5 à 3 jaar de niet-participatie aan het onderwijs (16 %) ongelijk verdeeld is.Kleuters uit lage sociale klassen beginnen minder snel aan het onderwijs en lopen ook vakerachterstand op. Tegen het einde van de kleuterschool loopt gemiddeld 3,9 % van de kleutersachterstand op. Vooral kinderen van alleenstaande moeders blijken minder vlug aan hetkleuteronderwijs te participeren en vertraging op te lopen.Buitengewoon onderwijs. In het lager onderwijs blijkt de socio-professionele categorievan de ouders een belangrijke verklarende variabele voor de opgelopen achterstand en voorde kans op doorverwijzing naar het buitengewoon onderwijs. Opnieuw blijken kinderenvan alleenstaande moeders bijzonder kwetsbaar. Ook nationaliteit heeft een significanteffect op achterstand. Er is bovendien een gendereffect: jongens komen vaker terecht in hetbuitengewoon onderwijs dan meisjes.De toename van het aantal leerlingen in het buitengewoon lager onderwijs moet een blijvendaandachtspunt zijn. In vergelijking met tien jaar geleden is het aantal leerlingen in hetschooljaar 2003-2004 met 26 % gestegen. De toename in vergelijking met het jaar daarvoorwas wel minder uitgesproken dan in het verleden. In het secundair onderwijs steeg hetaantal leerlingen in het buitengewoon onderwijs met 14 % tegenover tien jaar geleden. Detoename van het aantal leerlingen in het buitengewoon onderwijs kan positief zijn in die zindat problemen sneller worden opgespoord en dat er iets aan wordt gedaan. Maar het blijktdat vooral leerlingen uit sociaal zwakkere milieus naar het buitengewoon onderwijs wordendoorverwezen (Van Heddegem en Douterlungne, 2002).Secundair onderwijs. Groenez e.a. (2003) stelden vast dat jongeren uit lagere sociale klassenvaker achterstand oplopen in het secundair onderwijs en meer terechtkomen in richtingenzoals het technisch en beroepssecundair onderwijs, deeltijds beroepssecundair onderwijs,leercontract of buitengewoon secundair onderwijs. Het gaat om onderwijstypes die niet meteeneen toegangsticket naar hoger onderwijs verschaffen. De nationaliteit van de leerlingen heefteen impact op de studieoriëntatie en op de opgelopen achterstand in het secundair onderwijs.Een andere problematiek is de ongekwalificeerde uitstroom uit het onderwijs. Vlaanderenscoort hier in vergelijking met andere Europese landen nog vrij goed. Volgens het jaarboekvan Steunpunt Werkgelegenheid, Arbeid en Vorming (2003) werd de ‘uitval’ in het Vlaamseonderwijs in 2002 beperkt tot 12,5 %. Het eu-gemiddelde bedraagt 18,8 %. Volgens de cijfersvan de vdab had Vlaanderen in 2003 in totaal 13 750 ‘ongekwalificeerde’ schoolverlaters. Datblijkt vooral een probleem van jongens te zijn: van alle mannelijke schoolverlaters is 21,8 %laaggeschoold, tegenover 12,4 % van de vrouwen.Er heerst een grote kennisongelijkheid in ons onderwijs. Vlaamse leerlingen scoren opinternationale oeso-indicatoren bij de top op het vlak van leesvaardigheid maar het verschiltussen de best en de minst presterende leerlingen is er groter dan in andere landen met eengoede score op het vlak van leesvaardigheid. Op het vlak van wiskundige vaardigheden zijn deVlaamse 15-jarigen zelfs de beste van de oeso-klas, maar ook hier zijn de verschillen tussende leerlingen die het best en het minst scoren, groter dan in andere landen. Dat kan eropwijzen dat het Vlaamse onderwijs veeleer is afgestemd op de sterkste leerlingen en dat eronvoldoende focus is op zwakkere leerlingen.41Laaggeletterdheid. Vlaanderen telt zo’n 800 000 laaggeletterde volwassenen (Bohnenn e.a.,2004): volwassenen die geen of nauwelijks lager onderwijs hebben gevolgd, vaak analfabete