Download rapport - Biax Consult

jonge fase. Het betreft vier grondmonsters, één uit de 16 e , twee uit de 19 e en één uit het begin van de20 e eeuw (tabel 2).Tabel 2 Nijmegen: overzicht van de onderzochte monsters.monsternrOpgravingsnummeropgraving Nr. in fuguur 4 datering context34 1026/42 Nonnenstraat 2 1450-1500 beerput onderste laag35 1029/68 Steenstraat 3 1550-1600 beerput36 1014/90 Eiermarkt 1 1575-1650 afvalkuiltje37 1016/62 Eiermarkt 1 1650-1700 beerput38 1016/61 Eiermarkt 1 1700-1800 beerput39 1025/310 Nonnenstraat 2 1775-1800 beerkelder40 1025/312 Nonnenstraat 2 1800-1850 beerkelder onderste laag41 1030/15 Steenstraat 3 1800-1875 beerkelder onderste laag42 1031/224 Steenstraat 3 1825-1875 beerput onderste laag43 1025/157 Nonnenstraat 2 1875-1900 beerput onderste laag44 1025/155 Nonnenstraat 2 1880-1910 beerput, 2 meter onder bovenrand45 1031/183 Steenstraat 3 1900-1913 beerkelder46 1025/80 Nonnenstraat 2 1450-1500/1600-1650 beerkelder tweede laag1.5 VRAAG- EN DOELSTELLINGEN VAN HET BOTANISCH ONDERZOEKVeel steden zijn ontstaan vanuit agrarische nederzettingen. De ontwikkeling naar een stedelijkestructuur, waarin de stedelingen het voedsel niet meer zelf produceerden, vond doorgaans geleidelijkplaats. Het is aannemelijk dat ook in de steden Dordrecht en Nijmegen nog een tijd lang voedsel isgeproduceerd. In Dordrecht is de aanwezigheid van mest tussen het huisvuil en in ophogingslagen uithet begin van de 14 e eeuw (Dordrecht had toen al stadsrechten) een aanwijzing voor veehouderij.Dergelijke aanwijzingen zijn voor Nijmegen minder duidelijk, aangezien door de bodemgesteldheidhet organisch materiaal slechter bewaard gebleven is. Nijmegen kende aanvankelijk wel open ruimtenbinnen de stad, die pas in de 17 e eeuw zijn volgebouwd.Ondanks de waarschijnlijke aanwezigheid van agrarische activiteiten in Dordrecht en Nijmegen ishet, gezien de bevolkingsdichtheid in de steden, niet aannemelijk dat de stedelingen voldoendevoedingsmiddelen voor eigen gebruik produceerden. De toenemende verstedelijking zal er toe hebbenbijgedragen dat de bewoners steeds meer afhankelijk werden van de aanvoer van voedingsmiddelenvan elders. De produkten hoeven niet per definitie uit de directe omgeving afkomstig te zijn. Zeker ineen handelsnederzetting als Dordrecht kunnen voedingsprodukten van elders zijn aangevoerd. Uithistorische bronnen is bekend dat de Dordtenaren handelscontacten onderhielden met Engeland,Vlaanderen en via de grote rivieren met het Rijnland, Noord-Duitsland en het Baltische gebied. 29 Ookvoor Nijmegen geldt dat er contacten waren met andere delen van Europa, waarbij de nadruk lag opcontacten met het stroomopwaarts gelegen Duitse Rijnland. Uit de diverse landen kwamen dusverschillende produkten, maar kwam daar ook het voedsel vandaan?Om zicht op de voedingseconomie van deze steden te krijgen, zijn verschillende soorten vanonderzoek mogelijk waaronder dat aan botanisch materiaal uit archeologische contexten. 30 Het29 Mondel. meded. Sarfatij en Bartels.30 In de hier gepresenteerde studie wordt het onderzoek aan de plantenresten, met uitzondering van hout, besproken. Houtonderzoek komtniet aan de orde aangezien dit geen informatie over de voedingseconomie oplevert.