Download rapport - Biax Consult

klein verspreidingsgebied dat zich beperkt tot tropisch West-Afrika, ongeveer het gebied tussenSenegal en Nigeria. De vraag is nu of de Portugezen die in de 15 e eeuw uit tropisch West-AfrikaParadijskorrels haalden en op de Antwerpse specerijenmarkt brachten, misschien ook Afrikaanse rijstmeenamen. Gezien het feit dat Aziatische rijst al eeuwen eerder in het Middellandse-Zeegebied werdverbouwd, ligt dit misschien niet echt voor de hand. Om meer zekerheid te krijgen verdient hetaanbeveling na te gaan in hoeverre de zaden van beide rijstsoorten op morfologische gronden vanelkaar te onderscheiden zijn. Ook het voorkomen van Stekelige bies (Scirpus mucronatus) in deDordtse monsters geeft namelijk geen uitsluitsel over de herkomst van de Rijst. Volgens de GustavHegi Illustrierte Flora von Mittel-europa komt Stekelige bies, behalve in het verspreidingsgebied vanOryza sativa, ook in het verspreidingsgebied van Afrikaanse rijst voor. 82Van de oliehoudende zaden zijn de bekende soorten uit FASE I ook hier weer goed vertegenwoordigd.Of de vondst van Huttentut (Camelina sativa) als bewijs voor het gebruik van dit gewas alsolieleverancier gezien mag worden, valt te betwijfelen. In de prehistorie en de Romeinse Tijd wasHuttentut weliswaar een belangrijk cultuurgewas, maar vanaf de volksverhuizingstijd neemt het aantalvondsten drastisch af. Ook zijn uit de Middeleeuwen geen beplantingsschema's bekend waarin deHuttentut voorkomt. In sommige 16 e eeuwse kruidenboeken wordt de plant wel beschreven, echterniet als cultuurgewas, maar als een tussen Lijnzaad (Linum usitatissimum) optredend onkruid. 83 Ditbeeld komt overeen met de resultaten van archeologisch onderzoek, want bijna alle post-Romeinsevondsten van Huttentut in ons land zijn duidelijk geassocieerd met vondsten van Lijnzaad. Om aan degestegen behoefte aan olie te voldoen is Huttentut in Vlaanderen in de 15 e eeuw weer hier en daarverbouwd. De vroegste schriftelijke vermelding waaruit de teelt van Huttentut blijkt, dateert uit1416. 84Het aandeel van groenten en keukenkruiden is vergeleken met de vorige fase iets toegenomen.Koriander (Coriandrum sativum), Venkel (Foeniculum vulgare), Kervel (Anthriscus cerefolium) enSla (Lactuca sativa) zijn nieuwe produkten. Koriander, Kervel en Venkel zijn vanaf de Romeinse Tijdin ons land bekend. Sla (Lactuca sativa) was ook al bekend bij de Romeinen, maar bewijzen dat deRomeinen in ons land Sla hebben geïntroduceerd zijn er niet. De eerste zekere bewijzen voor decultuur van Sla in ons land dateren pas uit het begin van de veertiende eeuw; het wordt genoemd in hetLivre des Mestiers, een boek dat door een schoolmeester uit Brugge is samengesteld. 85 De vroegstearcheologische vondst dateert uit de vijftiende eeuw. 86De Middeleeuwse Sla leek niet op onze huidige kropsla. Het meest leken de vroege slavormen nogop bindsla, een slatype met langwerpige, naar boven toe tamelijk losse kroppen.De vondsten van Paradijskorrel (Aframomum melegueta) en pollen van Kruidnagel (Syzygiumaromaticum) zijn voor Nederlandse begrippen vroeg. Paradijskorrels zijn tot op heden slechts uitvijftiende-eeuwse context bekend. Een vondst die mogelijk vergelijkbaar is met de vroege Dordtsevondst is gedaan in Heveskesklooster. De datering van deze vondst is echter zeer ruim (1300-1610). 87Schriftelijke bronnen bevestigen het gebruik van paradijskorrels in de veertiende en vijftiende eeuw. 88Waarschijnlijk waren ze in de dertiende eeuw ook al bekend in ons land want de dichter Diederic vanAssenede (midden dertiende eeuw) noemt ze in zijn roman Floris ende Blancefloer. 89 Paradijskorrels82 Schultze-Motel et al. 1980, 27.83 Körber-Grohne 1988, 393.84 Van Haaster 1997.85 Baudet 1904, 107.86 Van Zeist et al. 1987.87 Cappers 1994.88 Baudet 1904, 115; Hüffer 1951, 838; Van Uytven 1992, 83.89 Mak 1970.