Download rapport - Biax Consult

ekend. 65Een vergelijkbaar verhaal gaat op voor Selderij (Apium graveolens). Ook deze plant komt vannature in ons land voor. Als cultuurgewas was het al in de Romeinse Tijd bekend. In MiddeleeuwsDordrecht werd het blad ongetwijfeld als groente of keukenkruid gebruikt. Selderij-variëteiten metverdikte wortels bestonden in de Middeleeuwen nog niet. 66Bonekruid (Satureja hortensis) is in FASE I goed vertegenwoordigd. Zoals zo veel groenten enkruiden is Bonekruid van origine afkomstig uit het Middellandse-Zeegebied. Het was al in deRomeinse Tijd in ons land bekend. 67 Vanaf die tijd wordt bonekruid in archeologische context af entoe gevonden.Jeneverbessen (Juniperus communis) werden in de Late Middeleeuwen als smaakmaker in allerleigerechten en dranken toegepast. Ook in de geneeskunde vonden de bessen een ruime toepassing. 68Gecultiveerd fruit is in FASE I goed vertegenwoordigd met Vijg (Ficus carica), Aardbei (Fragariaspec.), Appel (Malus sylvestris), Mispel (Mespilus germanica), Zwarte moerbei (Morus nigra), Zoetekers (Prunus avium), Zure kers (Prunus cerasus), Kroosje (Prunus domestica subsp. insititia), Peer(Pyrus communis), Druif (Vitis vinifera) en Perzik (Prunus persica). De zaden van Aardbei zijnafkomstig van Bosaardbei (Fragaria vesca) of Grote bosaardbei (Fragaria moschata). Evenals deFramboos (Rubus idaeus) en de Bosbes (Vaccinium spec.) zijn de aardbeien waarschijnlijk in het wildverzameld. Het vroegste schriftelijke bewijs dat aarbeien in tuinen werden verbouwen dateert uit 1397.Omstreeks deze tijd werden aardbeien in de omgeving van Brussel verbouwd. 69 Het betreftgecultiveerde bosaardbeien. Onze tegenwoordige aardbeien zijn pas vrij recente kruisingsproduktenmet Amerikaanse soorten. 70Hazelnoten (Corylus avellana) waren blijkbaar erg gewild in FASE I. De noten kunnen in het wildverzameld zijn, maar gezien de vele vermeldingen in veertiende eeuwse schriftelijke bronnen mag eencultuur worden verondersteld. Vooral uit Vlaanderen kwamen veel hazelnoten. 71 In de 14 e eeuwwerden vanuit Deventer en Kampen zelfs hazelnoten naar Engeland geëxporteerd. 72 Ook walnoten(Juglans regia) zijn in FASE I goed vertegenwoordigd. De vele vermeldingen van noten in rekeningenen registers van de Zuidhollandse tollen hebben allemaal betrekking op vervoer stroomafwaarts. 73Datzelfde geldt voor walnoten die onder andere naar Engeland werden geëxporteerd.Een unieke vondst is Katoen (Gossypium spec.). Katoenzaden zijn in Europa nog niet eerder inarcheologische context gevonden. Uit de rekeningen en registers van het tol bij Geervliet blijkt datdaar in 1370 "1 sac boemwolle" werd aangevoerd. 74 Uit de tolrekening blijkt niet met zekerheid inwelke vorm de Katoen werd aangevoerd. Hoewel Katoen veel verbouwd wordt vanwege de vezels,zijn er aanwijzingen dat in het verleden ook de zaden gebruikt werden. Zo zegt Dodoens in de eersteaflevering van zijn beroemde Cruydeboeck uit 1554 niets over het gebruik van de vezels. Slechts dezaden vinden volgens hem een toepassing, namelijk als potentieverhogend middel. Dit sluit natuurlijkniet uit dat in Laat-Middeleeuws Dordrecht zakken katoenvezels konden worden aangevoerd. Inonverwerkte katoen bevinden de zaden zich binnen in de vezelmassa.65 Van Haaster 1997.66 Körber-Grohne 1987, 241.67 Pals 1997.68 Bijvoorbeeld Vandewiele 1974, 74.69 Lindemans 1952 deel II, 206.70 Van Haaster 1997.71 Sangers 1952, 41.72 Sangers 1952, 23.73 Niermeijer 1968.74 Niermeijer 1968, 709.