Download rapport - Biax Consult

In de groep van de meelprodukten valt het dominante voorkomen van Rogge (Secale cereale) alsvrijwel enige graanprodukt op. Aangezien zeker in de steden graanprodukten van elders werdenaangevoerd, was de prijs van graan aan schommelingen onderhevig. Tarwe was daarbij duurder danRogge. Het vinden van voornamelijk Rogge en vrijwel geen Tarwe kan dan ook duiden op een socialestatus van de bewoners waartoe de betreffende beerputten behoorden. 145 Uit monster 37 (FASE V),daterend uit de tweede helft van de 17 e eeuw, bleek dat de meeste fragmenten van zemelen afkomstigzijn van een tot nog toe onbekende grassoort. Tussen de fragmenten komt ook Dravik (Bromus spec.)voor. Of het gras en de Dravik door mensen is gegeten is zolang de grassoort onbekend is, nietduidelijk.Enkele keren is Gerst (Hordeum spec.) gevonden. Daar waar het tot op soortsniveau tedetermineren was betrof het bedekte Gerst (Hordeum vulgare). Van de Haver (Avena spec.) is nietbekend of het de wilde vorm Oot (Avena fatua) dan wel de gecultiveerde Haver (Avena sativa) betreft.Haver is echter een periode lang geen belangrijke voedingsbron voor de mens geweest. Dat geldt zekerniet voor de hele periode vanaf de Middeleeuwen. Het is bekend dat havermout evenals gort in deeerste helft van deze eeuw de belangrijkste grondstoffen voor pap waren. 146 Overigens was aan hetbegin van deze eeuw Rijst (Oryza spec.) eveneens een belangrijke grondstof voor pap. In de door onsonderzochte monsters is twee keer Rijst aangetroffen, daterende uit de 18 e en 19 e eeuw.Naast Rogge is in de meeste monsters Boekweit (Fagopyrum esculentum) aangetroffen. Het lijkterop dat het belang van dit meelprodukt in de voeding van de bewoners van Nijmegen afnam na de 18 eeeuw. Jobse-Van Putten schrijft dat op de zandgronden het belang van Boekweit in de voeding nog totin de 18 e eeuw voort duurde. 147 In Nijmegen hebben we daar geen aanwijzingen voor gevonden,hoewel onze informatie nog erg fragmentarisch is.Hét meelprodukt van de nieuwe tijd is natuurlijk de Aardappel (Solanum tuberosum). Helaas isAardappel in de beer tot op heden niet herkend. Dat zal ook niet makkelijk zijn wanneer het resten vande knol betreft, maar theoretisch moet het mogelijk zijn de schillen van de Aardappel te vinden.Over de peulvruchten is vrijwel geen informatie verkregen. Ook informatie over oliehoudendegewassen is spaarzaam. Het mogelijke oliehoudend gewas Lijnzaad (Linum usitatissimum) is alleenaangetroffen in monster 38, een monster dat zowel in FASE V als VI geplaatst kan worden. Maanzaad(Papaver somniferum) werd in Dordrecht voor alle fasen aangetoond. In Nijmegen kwamen wij ditzaad alleen tegen in een monster uit FASE VI (nummer 40). In één van de monsters van FASE VII(monster 43) bevond zich Witte mosterd (Sinapis alba), een gewas dat ook in Dordrecht eenmaalaangetroffen is.De drie genoemde produkten hoeven echter niet vanwege het oliegehalte in de zaden te zijngebruikt. Ze kunnen ook als smaakmaker zijn gebruikt. In de steden werden de plantaardige oliën kanten klaar aangeleverd, zoals hiervoor al is geschreven. Het is niet aannemelijk dat Nijmegen op dezealgemene regel een uitzondering vormde. Het is dan ook onwaarschijnlijk dat de gevonden zaden vanRaapzaad (Brassica rapa) en Zwarte mosterd (Brassica nigra) een functie in de oliewinning hadden.Raapzaad en in mindere mate ook Zwarte mosterd kunnen als groente zijn gegeten. Het is evenwelook mogelijk dat beide soorten als wilde planten in de buurt van de beerputten waren opgeschoten.Slechts twee keukenkruiden zijn gevonden, Koriander (Coriandrum sativum) in combinatie metVenkel (Foeniculum vulgare) in FASE V (nummer 37). Venkel is ook aangetroffen in FASE VI(nummer 39).Opvallend is de vondst van enkele fragmenten van Paradijskorrel (Afromomum melegueta) in FASE145 Jobse-Van Putten 1995, p. 49.146 Jobse-Van Putten 1995, 440.147 Jobse-Van Putten 1995, 440.