nen de bemiddelingsdienst van de gemeente is er één persoon die zichuitsluitend met de nieuwkomers bezighoudt.Geen gesloten deuren meer : probleemoplossendwerken – wegwijs makenVele nieuwkomers zitten met fundamentele vragen. Ze kunnen zich dikwijlsook niet goed uitdrukken. Dan helpt een brochure niet! Dan is eronmiddellijk contact nodig, een soort Eerste-Hulp-bij-Vragendienst, diehen vertrouwen moet geven en steeds aanspreekbaar is.In het gemeentehuis wordt er ‘direct onthaal’ voorzien door 2 personen diesteeds in de inkomhal aanwezig zijn, alle mogelijke diensten goed kennenen de nieuwkomers onmiddellijk bij de bemiddelingsdienst brengen.In 2008 werden er 92 dossiers geopend, voor mensen uit 23 verschillendelanden. Evenveel mannen als vrouwen ongeveer. Mannen zijn eerder opzoek naar een job, vrouwen veeleer naar informatie over <strong>sociale</strong> diensten.Buiten het gemeenthuis wordt er gewerkt met affiches, flyers en banners,in wijkhuizen en op andere publieke plekken om de dienst bekend te maken.De bemiddeling verloopt langs drie assen : individueel, collectief en viaeen observatorium.Individuele bemiddelingTijdens vier halve dagen (en daarbuiten op afspraak) zijn bemiddelaars aanwezigin het Huis der Bemiddelingen van Schaarbeek. Ze beantwoorden vragen over alleaspecten van en informatie over het leven in België : gezondheid, arbeid en tewerkstelling,opleidingen, gelijkschakeling van diploma’s, cultuur en vrije tijd. Zewijzen ook specifiek op de mogelijkheid om een taal- of alfabetiseringscursus tevolgen (zie verder). Zo worden de nieuwkomers toegeleid tot de juiste structuren :de juridische en <strong>sociale</strong> dienst, de <strong>sociale</strong> bemiddelaar, de ‘Mission Locale’ voorwie werk zoekt…., etc. Ook in buurthuis Dailly is er een wekelijkse permanentie.“Het is wel niet de bedoeling om de klanten bij het handje te nemen en meeop stap te gaan. Wel wordt hen de weg getoond en duidelijk gemaakt datze steeds terechtkunnen bij de dienst, ook voor vertaalproblemen. Zo wordtzelfredzaamheid gestimuleerd,” preciseert Elisabeth Parisis.Er komen mensen van alle slag langs, ook mensen die bij Europeseinstellingen werken.Burgerschapscursussen : inzetten opkennis van de maatschappijTelkens voor een 30-tal nieuwkomers. Nogal arbeidsintensief, zeker quavoorbereiding. Het gaat over de werking van de arbeidsbemiddelingsdiensten,gezondheidszorg en mutualiteit, werkvergunning, diplomagelijkschakeling,regularisatie, kinderopvang... Tolken worden ingeschakeld,b.v. voor de getuigenissen van vroegere nieuwkomers die de taal nietmachtig zijn.Die werking wordt uitgebreid met externe partnerschappen, die een globaalpakket voor mensen aanbieden voor nieuwkomers, terwijl de dienstnieuwkomers van de gemeente meer specifiek en vraaggericht werkt.Twee keer per <strong>jaar</strong> wordt er een grote groep rondgeleid in het stadhuis.Dat gebeurt samen met het onthaalpersoneel. Dat werkt drempelverlagend,zowel voor de nieuwkomers als de ambtenaren.Een observatoriumDit nieuwe instrument werkt beleidsondersteunend. Er wordt bijgehoudenhoeveel mensen geholpen worden, en welke vragen ze<strong>Tien</strong> <strong>jaar</strong> <strong>sociale</strong> <strong>stadsontwikkeling</strong> I pagina 85
hebben vooral. Zo kan de flux van de nieuwkomers in kaart gebrachtworden, wordt Schaarbeek a.h.w. permanent gescand. En zo is het beleidbeter geïnformeerd.Focus op opleiding : inzetten op taalkennisDe opleidingen worden verzorgd door de vzw ‘Harmonisation SocialeSchaerbeekoise’.De lokale taal spreken en lezen is niet alleen nodig om wegwijs te gerakenin onze maatschappij, het is gewoon allernoodzakelijkst om te overleven,zowel sociaal als praktisch. Daardoor kunnen ouders ook beter deschoolperikelen van hun kinderen begrijpen, al was het maar dat. “Onsinitiatief kan op permanent advies rekenen van een ervaren inhoudelijke partner,de vzw Lire et Ecrire, die de lesgevers traint en coacht”, vertelt SergePahlawan, die de opleidingen Frans coördineert.De twee vorige schooljaren werden vooral Frans en alfabetiseringscursussengegeven, op zes plekken in de gemeente, vroeger slechts op éénplek. In september 2008 kwamen daar ook de burgerschapscursussenbij (384 inschrijvingen in enkele maanden). Deze cursussen kennen eengroot succes bij vrouwen (twee derden van al wie minstens 30 % van decursussen gevolgd heeft zijn vrouwen). De kost is uiterst beperkt : 5 europer <strong>jaar</strong>. Voor Nederlands wordt dan doorverwezen naar partner BON(Brussels Onthaal Nieuwkomers).Elisabeth Parisis : “Nieuwkomer is een moeilijk begrip om te communiceren.Het kan b.v. ook gaan om een weduwe die de taal niet geleerd heeft,hier al 20 <strong>jaar</strong> woont en na het overlijden van haar man ‘verloren’ is. Ook diedoelgroep moeten we meer bereiken.”Er is een intensieve pilootklas met uitsluitend nieuwkomers die dubbel zo langles krijgen als de andere klassen op hoger niveau (12 uur per week). De driealfabetiseringscursussen telden 42 inschrijvingen. Die cursisten zijn veelal afkomstiguit Franssprekend Afrika, beheersen de taal alleen mondeling.Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen mensen met of zonder papieren.Geregeld verliezen dagklassen cursisten, maar dat is een goedteken : het is vooral omdat ze werk vonden. Sommigen vinden het moeilijkte combineren met familiaal leven, of beslisten een meer doorgedrevencursus elders te volgen.Het blijft niet bij louter opleidingen. Er wordt ook een einde<strong>jaar</strong>sfeest opgezet,kampen van 2-3 dagen met moeders die hun kinderen en somszelfs man meebrengen, er wordt een stedenbezoek geregeld, met Lire etEcrire wordt er (voor 1 euro!) naar de film gegaan…“Er heerst een goede sfeer. Ik voel me soms eerder animator dan lesgever”,zegt Serge, “druktemakers worden door de groep zelf op hunplaats gezet, het zijn volwassen mensen die hun verantwoordelijkheidnemen.” Toch wat aarzeling bij het enthousiasme van Serge : “We hebbenslechts fondsen om zo door te gaan tot eind 2009. Nogal wat cursistenpanikeren nu al…”Blijvend werk aan de winkelHoewel Schaarbeek vijf keer meer - zeer gemotiveerde! - cursisten telt inde taal- en alfabetiseringscursussen dan vóór de federale impuls, kan ertoch nog meer ingezet worden op de individuele en collectieve dienstverlening.De nood blijft immers hoog.Cursussen Frans en alfabetiseringsuccesfactoren en aanbevelingenFrans als vreemde taal wordt gegeven in 12 klassen voor wie kan schrijvenen ons alfabet kent. 286 mensen schreven zich in, waaronder veelBulgaren, Marokkanen, Turken, en ook steeds meer mensen uit Oost-Europa. Uit die laatste landen zijn dat vooral professionals. “Een vandie cursisten heeft dankzij de taalopleiding zijn diploma verpleegkundegehaald”, weet Serge.Communiceer in de beginfase meer in de contacttaal van denieuwkomers Blijf investeren in opleiding van onthaalmedewerkers.Organiseer de bemiddelingsdiensten voor nieuwkomers opverschillende plekken en uren aangepast aan het doelpubliek.Breng alle diensten voor nieuwkomers onder één koepel enstroomlijn samenwerking met andere gemeentelijke diensten.Bouw aan lange termijnplanning en financiering.