rapport - Vijfeeuwenmigratie.nl

tisch kunnen worden omschreven - al moeten we dat natuurlijk relatief blijven zien. 26Nederland kende (en kent) algemeen kiesrecht, aan een parlement verantwoordelijkeministers, vrijheid van meningsuiting, het recht van vereniging en vergadering en zomeer. De Nederlandse politici noemden (en noemen) zich democraten. De grondwetis richtsnoer voor het politieke handelen en een onafhankelijke rechterlijke machtwaarborgt een in deze constellatie maximale individuele vrijheid. Hoe konden nu dezelfdepolitici akkoord gaan met een bestuursvorm in Indië, die alle kenmerken vertoondevan een milde dictatuur?Nederlands-Indië kende geen volledige persvrijheid, geen recht van verenigiDg en vergadering,om van algemeen kiesrecht en een parlement te zwijgen. De Gouverneur­Generaal kon, door middel van de hem toegekende exorbitante rechten, personen 'diede openbare rust en orde' bedreigdeD verbannen, interneren of bepaalde gebieden vanIndië als verblijfplaats ontzeggen. Dat gold niet als straf, het was een maatregel.Nogmaals, hoe kwam het dat in de ene situatie aan democratische beginselen gebondenpersonen, in een andere situatie, de koloniale, met ogenschijnlijk gemak anderemaatstaven hanteerden?We moeten concluderen dat de koloniale situatie geheel los werd gezien van de Nederlandsesituatie, en als een geheel andere wereld werd geInterpreteerd, waar begrippenals recht en vrijheid en menselijke gelijkheid een volledig verschillende betekenishadden.Deze discrepantie, - tussen de Nederlandse situatie en die in de kolonie, tussen hetNederlandse waardensysteem en dat, geldend in de kolonie -, kon maken dat ieder dieeen positie innam, in Nederland of Indië, welke hem in aanraking bracht met zakenhet Nederlandse optreden in de kolonie betreffende, in conflict kwam met zichzelf ofmet anderen.Dit conflict kon worden opgelost door de discrepantie op te heffen, of door alle zakenuit de weg te gaan die de discrepantie bewerkstelligden. Waren deze oplossingen vanhet conflict niet mogelijk, wat betekende dat men met de discrepantie moest zien televen, dan bleef slechts over de discrepantie als onvermijdelijk te verklaren en haar terechtvaardigen. Niemand kan immers posities bezetten en de daaraan verbonden roladequaat vertolken, indien hij de waarden, normen en verwachtingen die zijn rolgedragmoeten bepalen, niet aanvaardt of ze niet kan inpassen in het waardensysteem,geldend in een ander sociaal systeem waarin hij ook participeert.De discrepantie rechtvaardigen: dat deed de koloniale ideologie. Zij was het systeemvan opvattingen (waarden), dat de posities en het gedrag der Nederlanders als kolonisatorenvan Indië rechtvaardigde.Uit welke elementen bestond deze koloniale ideologie?In de eerste plaats de roepingsidee, hiervoor al genoemd. Die sloot aan bij het christelijkeroepingsbesef, waar veel van onze christelijke staatslieden van doordrongenwaren, van Kuyper en Idenburg tot Colijn.Idenburg, die drie maal minister van Koloniën is geweest en zeven jaar Gouverneur­Generaal, schreef in het Gedenkboek der Anti-Revolutionaire Partij (1928):52