Tussen Vecht en Eem 1997 - LOOSDRECHT

J o n k h e e r H e n ri van Sypesteyn
en het oude hek van Hoekenburg
C.L. van der Leer
Een korte pelgrimage vooraf
D en Haag, juli 1995. Een lom e w arm te rust
doodstil op de verw eerde, h ier en d aar scheefgezakte
zerken van de m eer dan zes eeuw en
oude begraafplaats O ud Eik en D uinen. Een
enkele hoge, krom gegroeide eik pro b eert tevergeefs
de verw eerde g rafm onum enten te bescherm
en tegen h et o n b arm h artig helle zonlicht.
Z onlicht dat nieuw sgierig klim t over elke
steen en onbeschaam d b in n en d rin g t d o o r ied
ere spleet in de bijna uiteenvallende graftom
ben. E en eeuw enoude k ap elru ïn c die
sinds het ein d van de 1(>e eeuw als een verstild
d eco r aan de ran d van deze d o d en ak k er staat
heeft toch nog een belangrijke laak. Als een
postunie troost verdeelt hij zorgvuldig zijn weldadige
schaduw over de w eggesleten opschriften
op de liggende zerken. Die h adden de h e r­
in n erin g levend m oeten h o u d en aan degenen
die h ier aan de aarde w erden loevertrouw d.
En daar, bijna aan d e rand van die steeds vager
w ordende schaduw ligt h et doel van m ijn
korte pelgrim age. Een ogenschijnlijk vergeten
plekje: de sobere grafzerk van jo n k h eer Catharinus
H enri C ornells Ascanius van Sypesteyn.
O ok zijn naam is nog slechts m et veel
m oeite te lezen. V erder vet raadt niets d at hier
de m an ligt die tijdens zijn leven bezeten was
van eerbied voor h et verleden en dus een verw
oed verzam elaar w erd van o u d h ed en . Zo
kwam het dat uiteindelijk hij h et oude hek
van de V oorburgse buitenplaats H oek en b u rg
red d e van de sloop. Dat g ebeurd e in 191 E
Jonkheer Henri van Sypesteyn
Jonkheer C atharinus H enri C ornells Ascanius
van Sypestevn w ordt op 14 d ecem b er 1857 geb
o ren in een deftig huis te Den Haag. I lij was
h e t d erd e kind m aar de enige zoon van
ouders die beiden uit een respectabel geslacht
stam m en: jo n k h eer Jan W illem van Sypesteyn
en jonkvrouwe A driana W ilhelm ina van Vredcn
b u rch . Van zijn vader erfde hij de bevlogenheid
voor h et verleden en voor zijn fam i­
liegeschiedenis in h et bijzonder. Hij trad al
jong in de voetsporen van zijn vader toen hij
zich ging toeleggen op h et verzam elen en orden
en van handschriften, p o rtretten , oude
curiosa en zeldzaam heden. Van zijn m oeder
erfde hij plichtsbesef en een ijzeren doorzettingsverm
ogen dat w einig ruim te liet voor and
eren die zijn idealen doorkruisten. Dat d o o r­
zettingsverm ogen kwam hem goed van pas,
w ant al snel w erd zijn leven volledig beheerst
d o o r één grote passie w aaraan hij zijn hele leven
zon opofferen: de herbouw van zijn voorvaderlijke
kasteel.
Dit kasteel stond in lang vervlogen tijden in
de drassige Sype te L oosdrecht, aan de rand
van de laaggelegen gro n d w aar h et w ater
d o o rh een 'sijpelde' om zo de slotgracht van
voldoende w ater te voorzien. O m streeks 1400
werd het kasteel verwoest d o o r een vijandelijke
overval vanuit h et naburige M ijnden. H et
werd herbouw d, w eer verwoest, w eer h erbouw
d en nogm aals verwoest. In de 17e eeuw
w aren de ruïnes van het verw oeste kasteel
voorgoed van de aardbodem verdw enen en
daarm ee de laatste zichtbare h erin n erin g aan
het stamslot. Vanwaar die herbouw visioenen
na bijna drie vervlogen eeuw en? H et besef
stam h o u d er te zijn, dru k te zwaar op Jonkheer
H enri. M aar de tijd verstreek, hij bleef ongehuwd
en dus kinderloos. W ilde hij als stam ­
h o u d er toch een duidelijke daad stellen? Een
daad die iets tastbaars zou terughalen uit de
fam iliehistorie, en tegelijkertijd zijn geslacht
zichtbaar kon d o en voortleven in de h erin n e­
ring van de k om ende eeuwen?
In het voorjaar van 1884 had Jonkheer H enri
een bezoek gebracht aan (Nieuw-) Loosdrecht.
D aar h o o rd e hij hoe in de volksverhalen
het oude slot Sypesteyn nog voortleefde.
En in de kadastrale leggers op h et g em eentehuis
bleek h e t terrein w aar h et oude kasteel
TV F, I ïejrg. 1997 109