Tussen Vecht en Eem 1997 - LOOSDRECHT

Xenium Ad Nicolaum Bodecherum, Putrem, een
nieuwjaarsgedicht aan vader Nicolaas Bodecherus,
dat verder geen bijzonderheden over
personen of gebeurtenissen bevat. Dat is wel
het geval bij het gedicht Ad Joannem Bodecherum,
Patruum, Senern Octuagenarium aan de
tachtigjarige grijsaard oom Johannes Bodecherus.
Deze broer van vader Nicolaas was
predikant in Cothen, ook rem onstrantsgezind,
m aar m et hem liep het m inder dram a­
tisch af."
Dat het baljuwsambt in de familie bleef blijkt
uit het gedicht Ad Adrianum Bodecherum, Fratrem,
Bailivum in Loosdrecht, Mynden, & Teckop:
Aan Adriaan Bodecheer, mijn broer, baljuw in
Loosdrecht, Mijnden en Teckop. Ik geef van
de Latijnse gedichten hier alleen de vertaling.
Het, ambt datje grootvader en je oom eerder verkregen
hebben bezit jij, broer, nu, teruggekeerd uit de ko ude
van Skythië [Rusland], Wees vasthoudend aan de
wetten en het rechtvaardige, beteugel de gewelddadigen;
laatje leven blij vervlieten met je echtgenote uit
de familie Stachouwer; het platteland zal geven wat
de met muren omsloten steden niet kunnen geven; de
landelijke eenvoud kent geen ijverzucht.“
Om nu een massale trek naar het platteland
te voorkomen kan ik m eedelen, dat de dichter
in zijn laatste regel een vergissing maakte. Op
15 juli 1641 schreef het H of van Holland aan
de baljuw van Gooiland, P.G. Hooft, dat
Adriaan Bodecheer en nog iem and geklaagd
hadden over t’groot gewelt, ende outrage [grove belediging],
twelcke sij te kennen geven haer aengedaen
te sijn bij Johan Stachouwer swager vanden voors.
Bailliuw [Adriaan B.], ende drie van sijne Dienaers.
O f Hooft er maar wat aan wilde doen.1" Een
stuk van Johan Stachouwer aan het H of van
Holland in een geschil m et Adriaen Bodecherus
en A erlandt Stachouwer, echtelieden, over
het huis te Ruysdael bij Blaricum van een mij
niet bekende datum zal ook wel niet gehandeld
hebben over de geluckige rust van licht-vernoechde
sielen, Wiens sorgen wijder niet en weyden
dan haer vee (Hooft, Granida)
Aerlandt of Aerlandia Stachouwer komt
voor in het artikel van Adema. Een andere bevestiging
van haar bestaan is te vinden in een
acte van overdracht van een huis en hofstede
met toebehoren aan Aarlandia Stachouwer,
huisvrouw van de baljuw Adriaen Bodecheer(1648).12
Haar broer Johan (1598-1655)
was een vermogend koopm an m et grote belangen
in de Westindische Compagnie. Hij
had bezittingen in het Gooi, onder andere het
al genoem de huis Ruysdael hij Blaricum. Sinds
1640 was hij heer van Schiermonnikoog. Ook
in Brazilië had hij belangen. Zijn broer Jacob
Stachouwer was daar politiek raad, net als de
dichter Johannes Bodecheer Benningh sedert
1638. In Blaricum herinneren aan Johan Stachouwer
nu nog de weg van die naam en zijn in
de kerk opgestelde grafsteen.
Broer Gerardus
Uit het voorafgaande is wel duidelijk geworden,
dat de familie Bodecherus in de eerste
helft van de zeventiende eeuw op allerlei wijzen
sterk betrokken was bij het reilen en zeilen
van de republiek op veel terreinen en in
alle windstreken. Voor Gerardus, waarschijnlijk
de jongste zoon van dom inee Nicolaas
Bodecherus, was deze betrokkenheid van tragische
aard. De bijzonderheden kennen we
uit een gedicht in de Poëmata: Ad Nicolaum
Bodecherum, Putrem, De Obitu Gerirdi Bodecheri,
Fritris (Aan vader N.B. over het sterven van
broer G.B.). Ik neem het hier grotendeels
over.
Uil het kamp, op ren schokkende zware wagen,
Nabij Venlo, kwam hij terug, ziek,
Ziek van lichaam, maar met krijgshaftig gemoed.
En zich toevertrouwend aan een rustiger Waal
- Hoewel de rivier bruisend zwol
Wegens de bergtoppen van Hessen -
Totdat het trage schip de Rotte naderde,
Om Leiden van meer nabij te zien,
Om zijn ouders van meer nabij te zien,
Liggend in een doodzieke slapte
Van een uitputtende scheurbuik; kort daarna een lijk
Toen hij te Delft aankwam. Aan de Amstel ligt hij
- Gelukkig wel door deze zaligheid -
Verbonden met zijn voorvaderen in het graf.
Moge het u slecht vergaan, kwade onderwereldduistemis
Die mij mijn broer ontnomen hebt.
Verdiende die krachtige geest dus, hij die
De lans zwaaide va n de prins van Oranje,
De bevrijder van het vaderland en vader van de zoon,
Verdiende hij zo te sterven, kwade duisternis ?
Verdiende hij zo te sterven, van wie
Het baarddons en de lichte baard nauwelijks eenmaal
Van de km was geweest, en de huid glad ?
Jullie, Deventer en Brantius,
Onder wier leiding de oefenschool keurt,
Zijn getuigen van een edel en goed hart
124 TVE 15e jrg. 1997