Buiten de Orde 2015 #3

n 2013 werden ze ontslagen: zeshonderd
schoonmaaksters die het Griekse ministerie
van Financiën hielpen schoonhouden. In het
kader van de austeriteit, de bezuinigingspolitiek
zoals die de door ECB, IMF en EU was
opgelegd in ruil voor leningen waarmee
Griekenland kon doorgaan met het afbetalen
van eerdere leningen. Vanaf mei 2014 protesteerden
ze; een actiekamp voor het ministerie
getuigde van hun volharding. In januari 2015
won de zich links-radicaal noemende partij
Syriza de verkiezingen en ging regeren. Ze had
al eerder de schoonmakers steun beloofd, en
ja hoor: de schoonmakers kregen hun baan terug.
Eventjes althans. Berichtgeving wijst erop
dat ze alweer ontslagen worden, in het kader
van... een volgende ronde austeriteit, opgedrongen
door dezelfde drie instellingen, en
onder de zware druk van die instellingen, door
Syriza geslikt.
‘Syriza steunde ons in hoge mate. Ze
lobbyde voor ons in het parlement, zelfs
voordat ze aan de macht waren,’ zei ze. De
‘ze’ was bestuurder van een vakbond die
betrokken schoonmaaksters bundelde.
‘Haar strijd leek beloond te worden toen de
regering op 1 juli ermee instemde om tweehonderd
schoonmaaksters die ze vertegenwoordigt
hun baan terug te geven,
tenminste tot het eind van het jaar. Maar
de nieuwe maatregelen hebben die beslissing
aan flarden gescheurd,’ zo schreef de
Financial Times in het op 16 juli gepubliceerde
artikel 1 dat hatelijk opende met
‘Voor Vagelis Alexiou duurde de door
Alexis Tsipras geleide socialistische revolutie
slechts twaalf wonderschone dagen.’
Alexiou is één van de betrokken schoonmakers,
en de ‘socialistische revolutie’ die
zo gretig wordt neergehaald door de
zakenkrant was de regeringsperiode van
Syriza – tot het moment waarop die
regering voor de trojka capituleerde om via
meer bezuinigingsbeleid de weg vrij te maken
voor een nieuw miljardenkrediet om
de zieltogende economie van Griekenland
voor bankroet te behoeden, wederom op
kosten van de al zo verarmde bevolking.
Deze episode symboliseert de hele tragische
cyclus van gebeurtenissen in Griekenland.
Crisis en bezuinigingen, afbraak van pensioenrechten,
loondalingen en massa-ontslagen
zoals de ontslaggolf waarvan de
schoonmakers de dupe waren. Heftig protest,
demonstraties, straatgevechten,
landelijke ééndagsstakingen en tweedagsstakingen,
het overnemen en op gang
houden door het personeel van bankroete
bedrijven, pleinbezettingen en allerlei andere
acties, zoals het actiekamp waarmee de
schoonmaaksters terugvochten. De opkomst
van Syriza, een partij die beloofde de
austeriteit terug te draaien, het leven van
armen, gepensioneerden, arbeiders te verbeteren
en aan de rechtstreekse greep van
de EU, ECB en IMF – de gehate trojka – een
eind te maken. De overwinning van die partij,
gevolgd door een reeks maatregelen die
inderdaad wezen op een poging van Syriza
om woord te houden – met het in dienst
nemen van de schoonmaaksters als exemplarische
stap. De pogingen van Syriza als
regeringspartij om intussen via onderhandelingen
in EU-verband een iets gunstiger
akkoord te verkrijgen dat enige ruimte
voor het verzachten van het austeriteitsbeleid
zou overlaten. De aanhoudende druk
van de nu tot ‘de instellingen’ omgedoopte
trojka, met Merkel, Schäuble en Dijsselbloem
als wurg-trio in een sleutelrol. Stap
voor stap zag Syriza zich genoodzaakt terug
te wijken. Met de rug tegen de muur lanceerde
Tsipras uiteindelijk een referendum
waarmee een meerderheid van de bevolking
‘nee’ tegen een zoveelste bezuinigingspakket
liet horen. De trojka voerde de druk
nog wat verder op en tien dagen later was
Tsipras door de bocht, bezweken onder de
keiharde, niet aflatende neoliberale druk.
Het heeft weinig zin om de draai van Syriza
als verraad te bestempelen. Dat woord
zou van toepassing zijn als Syriza een radicale
breuk met de gevestigde orde zou
voorstaan, om vervolgens dat perspectief
los te laten en aan de andere kant van de
barricades te gaan staan. Ook denk ik niet
dat Syriza door gekluns van haar kant – de
provocerende stijl van Varoufakis, het referendum
waarmee Tsipras de schuldeisers
nodeloos tegen de haren in streek – tot de
afgrond is gedwongen. De werkelijkheid is
veel eenvoudiger. Syriza heeft hard
4
Buiten de Orde