Buiten de Orde 2015 #3

: Thema
thema Rojava
Destadt
Alles flex
Hoe flexibele huurcontracten tot permanente onzekerheid kunnen leiden
De toekomst is tijdelijk. Nadat de
arbeidsmarkt flexibel gemaakt is, is
nu het wonen aan de beurt. Dat ondermijnt
de solidariteit en holt het woonrecht uit,
ontdekten Abel Heijkamp en ik in onze
studie over het veranderende woningstelsel.
Hoe ludiek is een pauzelandschap?
Een van de publiekstrekkers op de vastgoedbeurs
Provada in de Amsterdamse RAI
dit jaar was een verplaatsbare kant-enklaarwoning.
Met de Heijmans ONE, want
zo heet het ding, wil vastgoedbouwgigant
Heijmans inspelen op de veranderende
woonmarkt. Met een streefhuurprijs tussen
de 700 en 800 euro per maand wil Heijmans
in het onderste segment van de vrije sector
duiken. Daar is veel vraag en weinig aanbod.
De beoogde bewoners behoren tot wat de
bedenkers de ‘Net-Niet-generatie’ noemen:
hoogopgeleide twintigers en dertigers die
een plekje willen bemachtigen op de overspannen
grootstedelijke woningmarkt,
maar ‘net niet’ genoeg verdienen om voor
een hypotheek of een huurhuis in de vrije
sector in aanmerking te komen.
Je moet wel avontuurlijk ingesteld zijn, want
de bedoeling is dat deze woonmobielen
straks neerdalen in ‘pauzelandschappen’ –
weer een woord uit de marketingkoker van
Heijmans. ‘Pauzelandschappen’ zijn de
braakliggende plekken in de stad die om
financiële, planologische of juridische redenen
op ontwikkeling wachten. Heijmans kan
de woonmobielen inzetten bij eigen
projecten, maar de hoop is vooral dat
projectontwikkelaars, corporaties, gemeenten
en beleggers interesse tonen. De troosteloosheid
van de ‘pauzelandschappen’ straalt
vaak negatief af op hun belendende
projecten. De plaatsing van een Heijmans
ONE kan bijdragen aan ‘het aantrekken van
nieuwe geldstromen, sociale en maatschappelijke
binding en identiteits- en veiligheidsproblematiek,’
zo valt te lezen in een
persbericht. ‘Start de definitieve bouw? Dan
reist het huis eenvoudig met een vrachtwagen
naar de volgende bestemming.’
De Heijmans ONE bestaat bij gratie van
wijzigingen in de woonregelgeving. Heijmans
wil gaan werken met een gebruiksovereenkomst,
niet met een huurcontract.
Een dergelijke tijdelijke overeenkomst kan
op elk moment opgezegd worden. Dit zal
niet onverwachts gebeuren, stelt Heijmans,
‘omdat de definitieve bestemmingsplannen
vaak jaren van tevoren bekend zijn.’ Dit type
nomadisch wonen kan alleen maar als er
ook ambulante huurovereenkomsten
mogelijk zijn. Die wetgeving wordt
momenteel voorgekookt in Den Haag.
Wij zien hoe momenteel het Nederlandse
woningstelsel wordt vertimmerd. Hoe de sociale
huur wordt afgebouwd. Hoe woningbouwcorporaties
door beleidsmaatregelen
worden aangemoedigd om grote brokken
van hun voorraad op de markt te gooien.
In dit artikel willen we laten zien dat er een
tweede belangrijke ontwikkeling gaande is:
flexibilisering. Dit is een parallelbeweging,
die tegelijk de afbouw van het sociale
woningstelsel versterkt. Net als de arbeidsmarkt
flexibiliseert de huurwoningmarkt.
Alleen is daarvoor veel minder aandacht.
In de afgelopen jaren zijn de mogelijkheden
om tijdelijk te verhuren stapje voor stapje
verruimd. Maar de echt grote veranderingen
zitten op dit moment in de Haagse pijplijn.
Een wetsvoorstel van Carola Schouten
(ChristenUnie) wil tijdelijke huur (vijf jaar)
mogelijk maken voor jongeren. Het voorstel
is net langs de Raad van State gegaan en
wordt waarschijnlijk na het zomerreces in
de Kamer behandeld.
Een tweede voorstel komt van minister Stef
Blok (Wonen, VVD) zelf. Het wetsvoorstel
bestaat eveneens uit een vijfjarencontract,
bedoeld voor verschillende doelgroepen:
jongeren, starters, grote gezinnen en een
‘vrije categorie’ van door een gemeente aan
72
Buiten de Orde