Heaven 150

DIEPERE LAGEN
THE BONY KING
THE BONY KING OF NOWHERE IS HET PSEUDONIEM WAARONDER GENTENAAR BRAM VANPARYS (37) SINDS
2009 ALBUMS UITBRENGT. WERD HIJ IN ZIJN BEGINDAGEN NOGAL EENS VERGELEKEN MET NEIL YOUNG EN
BOB DYLAN, IN DE RECENSIES VAN ZIJN JONGSTE ALBUM EVERYBODY KNOWS LEES JE VAAK DE NAMEN THOM
YORKE EN RADIOHEAD.
TEKST LOUIS NOUWS FOTO EVA DONCKERS
18 HEAVEN MEI/JUNI 2024
Zijn artiestennaam is afgeleid van een song van Radiohead; het
is de ondertitel van There, There van het album HAIL TO THE
THIEF. “Ik ben opgegroeid met de muziek van Radiohead, dus die
invloed op mijn muziek is er zeker. Neil Young en Dylan werden
eerder vaak als referenties genoemd, maar op het nieuwe album is hun
invloed meer op de achtergrond. EVERYBODY KNOWS is meer Europees
getint dan Amerikaans, zo voelt het in ieder geval voor mij. Behalve
Radiohead zou ik trouwens nog PJ Harvey, Kraftwerk, Blur, Portishead
en Air als inspiratie kunnen noemen. Artiesten waar ik al mijn hele leven
naar luister.”
Als je zijn artiestennaam combineert met de albumtitel EVERYBODY
KNOWS ligt een link met een van de mooiste Neil Young-albums,
EVERYBODY KNOWS THIS IS NOWHERE, natuurlijk voor de hand. Vanparys
moet glimlachen. “Daar ben ik al eerder op gewezen, maar het is eerder
een grappig toeval dan dat ik daar over had nagedacht. Everybody Knows
is trouwens ook een songtitel van Leonard Cohen, nog iemand die ik
bewonder.”
De titelsong geeft de essentie weer van waar het album als geheel over
gaat, verklaart de beheerst formulerende songwriter in het Amsterdamse
café waar hij successievelijk een aantal journalisten te woord staat.
“De meeste songs komen voort uit een kritische blik op de samenleving.
Ik stoor me bijvoorbeeld aan oppervlakkigheid, mensen die zich een
mening vormen op basis van één krantenkop of een tweet.” Zelf is hij
een denker, niet iemand die zomaar iets voor zoete koek aanneemt. Hij
is geabonneerd op De Groene Amsterdammer en Filosofie Magazine en
kijkt amper televisie.
“Maar het gaat ook over het alomtegenwoordige consumentisme in onze
maatschappij. Over marketing die mensen een levensstijl opdringt dan
wel een manier van leven rechtvaardigt. Neem de slogan Think Different
die Apple gebruikt. Alsof je als Apple-gebruiker kritisch in de wereld
staat. Maar zo kun je ‘anders zijn’ en toch gewoon blijven consumeren.
Of je geweten geruststellen. Je maakt de wereld niet beter door biologisch
vlees te eten. Nu ja, misschien ietsje beter. Maar we weten allemaal
dat er dieper gravende aanpassingen en veranderingen nodig zijn. Je
kunt beter helemaal geen vlees eten. We weten het, everybody knows,
maar het vergt veel meer van ons dan de meesten kunnen waarmaken.”
Laag
Bij het cd-boekje van EVERYBODY KNOWS zit een doorzichtig rood inlegvel
dat de teksten leesbaar maakt wanneer je het plasticje erop legt.
Ook de titel op de voorzijde van het album wordt pas goed zichtbaar
met het doorkijkvel. De idee erachter is dat je een extra handeling moet
verrichten om meer te weten te komen. “Ik vond het mooi om iedereen
iets te laten doen om de diepere laag te vinden.”
Dat conceptuele denken met een knipoog is ook van toepassing op de
prachtige video bij Are You Still Alive. De clip is in één take opgenomen
en laat voorbijgangers langslopen en stilstaan voor een etalage vol tv’s,
waarop dan weer de tekst van het nummer te zien is: Nothing ever brings
you down/It is not your problem anyway/Picture yourself the best way you
can/Put in online and live up to it.
In het tableau vivant lijken mensen niet veel met elkaar gemeen te hebben,
behalve dat ze naar de schermen in de etalage kijken. Een man
loopt door beeld met een sandwichbord waarop een deel van de tekst
van het titelnummer Everybody Knows staat en de zonnebloem die op de
stoep blijft liggen verwijst naar de omslagfoto van het album: een veld
vol zonnebloemen die allemaal dezelfde kant op wijzen – tournesols –
waarbij ze hun kopjes lichtjes laten hangen.
“Toen ik die foto van het veld met zonnebloemen zag wist ik dat dat
het beeld van het album was. We lijken een samenleving met heel veel
verschillende meningen, maar uiteindelijk is er niet heel veel ruimte
voor individualiteit. Het is veel gemakkelijker mee te gaan in een stroom
en sociale media versterken dat nog eens. We voelen ons thuis in onze
eigen bubbels.”
Snaar
Zijn voorlaatste album SILENT DAYS verscheen in 2018. Daarna belandde
Bram Vanparys in een voor hem lastige periode. “Ik kwam artistiek vast
te zitten. Ik zou het geen writer’s block willen noemen, want die verklaring
is me te gemakkelijk. Ik wil met elk album iets nieuws brengen en
de covidjaren waren geen inspirerende tijd. Wel heb ik toen heel veel
gelezen. Ik wil de vernieuwing altijd uit mezelf halen. Ik vind het niet zo
interessant om steeds hetzelfde soort nummers te schrijven en die dan
een andere muzikale aankleding te geven door met een andere producer
te werken. Het moet geen oude wijn in nieuwe zakken zijn.
Wat ik heb gedaan is mezelf beperkingen opleggen. Ik heb ooit eens
gelezen dat Jack White dat deed. Als je mogelijkheden uitsluit ontstaan
er namelijk als vanzelf weer nieuwe mogelijkheden. Dus ben ik bijvoorbeeld
nummers gaan schrijven op een gitaar met één snaar. Dat maakte
me vrijer om met mijn stem melodieën te zoeken. Als je schrijft op basis
van akkoorden zit je toch eerder vast aan de tonaliteit van die akkoorden.
Dat geldt althans voor mij, want ik vind het niet klinken om een
grote terts te zingen bij een mineurakkoord. Maar als je afstand neemt
van gewoontes komt er ruimte voor weer iets nieuws. In de creatiefase
wil ik me eigenlijk niet te comfortabel voelen, want dan verveel ik me