Heaven 150

een maffe surrealistische tekst en prachtig saxofoonwerk van Gary
Windo. De nummers beginnen met de hoorbare ademhaling van Wyatt
als percussie-intro. Het afsluitende Little Red Robin Hood Hit The Road
begint als een meeslepende Canterbury-klassieker, met de viola van
Fred Frith en karakteristiek gitaarwerk van Mike Oldfield, en ook deze
plaatkant eindigt met een door Cutler voorgedragen tekst.
Onderwater
ROCK BOTTOM lijkt een direct verslag van het ongeval, maar die wat
voor de hand liggende interpretatie is bedrieglijk. Nogal wat van het
materiaal was namelijk al vóór de val geschreven in Venetië, waar Alfie
deel uitmaakte van de filmcrew van Nicolas Roeg die er de thriller
Don’t Look Now opnam. Wyatt componeerde veel op het daar door Alfie
aangeschafte goedkope Riviera-orgel dat zo karakteristiek is voor de
sound van ROCK BOTTOM en later solowerk. Producer Nick Mason – de
drummer van Pink Floyd – koos op suggestie van Mike Oldfield voor een
meersporenopname van het in vergelijking met andere merken nogal
bescheiden orgel. De lagunestad bood volgens Wyatt de inspiratie voor
Sea Song.
INTENS MAAR OOK ZACHT
EN GERUSTSTELLEND, DE
ABSTRACTE SCHETSEN VAN
PIJN, VERLIES EN LIJDEN
Toch is de traumatische ervaring van de val wel van invloed geweest op
het eindresultaat. In het ziekenhuis werkte Wyatt onder soms moeilijke
omstandigheden verder aan de nummers. Daardoor kon hij de muziek
naar eigen zeggen in vrijheid doordenken en ontwikkelen. ROCK BOTTOM
is zodoende een album geworden met een volstrekt eigen klankbeeld en
een unieke sfeer. Zoals de Engelse Wikipedia het samenvat: ‘Intens maar
ook zacht en geruststellend, de abstracte schetsen van pijn, verlies en
lijden op het album worden afgewisseld door levendige flitsen van liefde
en herstel’.
De zang van Wyatt is van een droevige kwetsbaarheid, soms tegen
het valse aan, maar o zo mooi. Wyatt heeft meermaals gezegd dat de
verlamming paradoxaal genoeg een bevrijding voor hem was: hij was
geen drummer meer en geen lid van een band, maar een muzikant die
zelfstandig kon componeren, een unieke zangstijl wist te ontwikkelen en
bevriende gastmuzikanten kon vragen mee te spelen op zijn platen. Hij
gaat zelfs zover te zeggen dat als God de rolstoel had uitgevonden, hij
mensen die als natuurlijk alternatief had moeten aanbieden voor benen.
Het beeld dat Wyatt voor ogen had bij het schrijven van de tracks voor
ROCK BOTTOM was dat van de zeebodem: ‘Op de bodem van de oceaan
zijn dingen die even raar en gek zijn als wat mensen zich voorstellen
bij Mars. En muzikaal lijkt mijn landschap meer en meer onderwater te
zijn. Je kunt geen directe analogieën maken tussen muziek en visuele
stimulansen, maar ik heb fysieke landschappen in mijn hoofd. Ik herinner
me dingen door ze me voor te stellen. Het was een soort wijde tuin,
maar niet op het land maar onder water.’ Hij zei dat de terugkeer naar
het water een artistieke verbeelding van een stap terug in de menselijke
evolutie was. Uit de tekst van Sea Song blijkt hoe Wyatt het waterthema
verbond met de liefde:
You look different every time/You come from the foam-crested brine/It’s
your skin, shining softly in the moonlight/Partly fish, partly porpoise/Partly
baby sperm whale/Am I yours?/Are you mine to play with?
Kinderlijk
Hoe belangrijk het waterthema voor Robert Wyatt moet zijn geweest,
blijkt onder meer ook uit het hoesontwerp van Alfie; een pentekening
waarop we strandscènes zien aan de bovenzijde en aan de onderzijde
een onderwatertuin. Ze tekende het als een soort minimalistisch antwoord
op de populaire, kleurrijke en meer uitbundige hoezen van Roger
Dean voor Yes. Bij de heruitgave van ROCK BOTTOM uit 1998 maakte ze
een tweede, kleurrijker ontwerp, ook met een onderwaterthema.
Over zijn muzikale stijl merkte Wyatt op: ‘Wat ik doe past niet in een