Yargıtayın İş Hukukuna İlişkin 2004 Yılı Kararlarının - Kamu ...

için yapılan belirli süreli iş sözleşmelerinde objektif neden aranmamış,
zincirleme iş sözleşmelerinde böyle bir nedene bakılacağı kabul edilmişti.
Đş Kanunu madde 11/1’de değişiklik yapılması, buna karşılık ikinci fıkranın
aynen yasalaşması farklı görüşlerin çıkmasına neden olmuştur. Doktrinde
çoğunluk, bir az önce açıkladığımız gibi, Đş Kanuna tabi bütün belirli
sözleşmeler için objektif nedenin bulunmasını ararken, azınlıka kalan bilimsel
görüşler objektif nedenin sadece zincirleme iş sözleşmeleri için bir
geçerlilik şartı olacağını savunmaktadır. Bizim görüşümüz de birinci grupta
olanlar ile birleşmektedir. Yargıtayın da bu görüşü paylaştığı bilinmektedir.
Belirli süreli iş sözleşmelerinde aranan objektif nedenleri belirlerken temelinin
iyi kurulması, ölçütlere dayalı gruplaştırmanın iyi belirlenmesi gerekmektedir.
Bu yönden Sayın Engin’in eleştirilerine katılmaktayım. Nitekim belirli süreli
sözleşmelerinin objektif nedenlere bağlı tutan bazı ülkelerde, örneğin Almanya’da
Avusturya’da ve Đsviçre’de işçinin ve işverenin-işletmenin menfaatleri ya
da işçinin kişiliği ve işverenin-işyerinin ihtiyaçları, mesleğin özelliği gibi ölçütlere
göre, hatta bunların alt grupları olarak bir takım objektif nedenler toplanmaktadır.
Bu ayırımlardan esinlenerek Türkiye’de doktrin tarafından objektif nedenlerin
gruplaştırılması yönünden görüşler açıklanmıştır. Yargıtay ise son yıllarda
belirli süreli sözleşmeleri de objektif nedenlerin kabulü için “vasıflı ve vasıfsız
işler” ya da “vasıflı ve vasıfsız işçiler” şeklinde bir ayırım ve ölçüt üzerinde durmakta,
vasıfsız işlerin üstlenildiği halde belirli süreli iş sözleşmesi yapılamayacağını,
buna karşılık vasıflı işlerde bir defaya veya zincirleme iş sözleşmelerini akdedilebileceğini
kabul etmektedir. Objektif nedenler yönünden belirgin ve yeterli
ölçüt koymaktan uzak bu ayırımın, çalışma yaşamında sorunlar yaratabileceği
endişesini taşımaktayız. Gerçekten bütün işkolları ve bunların kapsamına giren o
kadar çok sayıda işler, mal ve hizmet üretimi var ki, bunlarda vasıflı ve vasıfsız
işler ayırımı için kesin bir ölçüt vermek imkansızdır. Özellikle emek veya sermaye
yoğun, değişik ve gelişmiş teknolojiye göre üretimin yapıldığı yerlerde vasıflıvasıfsız
işlere göre ayırımın gruplaştırılmasının pek kolay olmayacağı açıktır.
Örneğin modern teknolojiyi uygulayan bir et üretiminde 280 işçi çalışmakta ise,
eğer genel nitelik kazanmış olan bekçilik, basit temizlik işleri, yükleme-boşaltma,
depolama ve benzeri işlerde çalışanlar o işyerinde en çok % 15 ise, geri kalan %
85’i ile belirli süreli iş sözleşmeleri yapılabileceği sonucu çıkarılır ki, böyle bir