Yargıtayın İş Hukukuna İlişkin 2004 Yılı Kararlarının - Kamu ...

2. Yargıtayın alt işveren ile ilgili bir diğer kararına (Y.9.HD. 23-9-2004,
4405/19882, Legal ĐHSGHD sa.6, 2005, 784 vd.) konu olan olayda, davalı şirketin
Ü tüketim ürünleri AŞ. ye satış ve pazarlama hizmetleri verdiği, Ü AŞ’nin
davalı şirkete 1-7-2003 günü işten çıkarılacak 115 işçiyi liste halinde bir yazıyla
bildirdiği, 2-8-2003 günü davacının tazminatları ödenerek işten çıkartıldığı ve
aynı gün, aynı yerde bu kez yine Ü ye bağlı B şirketinde yarı ücretle ve bir kısım
sosyal haklar da kaldırılarak işe alındığı anlaşılmaktadır.
Davalıya karşı açılan işe iade davası ise, ilk derece mahkemesi tarafından
Ü nün hizmet alımını devretmesi ve genel ekonomik kriz nedeniyle feshin geçerli
nedene dayanılarak reddedilmiştir.
Yargıtay, Ü şirketinin davalıya yazılı talimat vermesi hususunun açıklığa
kavuşturularak davacının asıl işvereninin kim olduğunun ve gerçekten yeniden
yapılanma olup olmadığının belirlenmesi gerektiğini hükme bağlayarak kararı
bozmuştur.
Karara ekli karşı oy yazısında davalı şirketin Ü AŞ. nin taşeronu olduğu,
davacının fesihten sonra işe alındığı B şirketinin de Ü nün taşeronu olduğunun
anlaşıldığı, her iki firma işçilerinin aynı yerde çalıştıkları ve aynı malları aynı
müşterilere dağıttıklarının anlaşıldığını, bu nedenle davalı ile Ü nün arasındaki
ilişkinin araştırılmasına gerek olmadığı, davalı şirketin kendi iddialarını kanıtlayamadığı
ve bu tür bir çalışma sisteminin Kanunun 22. maddesinin işlerliğini
ortadan kaldırdığı belirtilmektedir.
Gerçekten, kararda ortaya konan somut olgular Yargıtayın eski yasa döneminde
kararlılık kazanmış içtihadı doğrultusunda muvazaalı alt işveren uygulamasının
tipik örneğidir. Buna bağlı olarak, işçinin muvazaalı yollarla sözde alt
işverenden bir diğer sözde alt işverene devir için sözleşmesinin feshi de geçersiz
fesihtir.
Bu vesileyle üzerinde durmak istediğimiz ve alt işverene devir yanında işletme
gerekleri nedeniyle feshi de yakından ilgilendiren bir konu, kararda değinilmeyen
ĐK.m.2/son hükmünün ilk cümlesidir. Söz konusu fıkrada, asıl işveren
işçilerinin alt işveren tarafından işe alınmaları suretiyle haklarının kısıtlanamayacağı
hükme bağlanmaktadır.
Đş Kanunu m.2/VI da düzenlenen alt işveren uygulamasında, yardımcı işi
veya asıl iş bölümünü alt işverene devreden asıl işveren devirden önce kendi işçilerinin
iş sözleşmelerini fesheder ve alt işveren devraldığı bölümde kendi işçilerini
çalıştırır. Nitekim ĐK: m.2/VI hükmü alt işvereni devraldığı iş için görevlendirdiği
işçilerini sadece bu işte çalıştıran işveren olarak tanımlamaktadır.