Fethiyerinde de Türkler ve Rumların birarada yaşadığı; mübadeledenönce 6.500 kişilik nüfusa sahipKayaköy, o dönemin şartlarındaeczanesi, doktoru, iki büyük kilisesi,yatılı kız ve erkek okullarıve basımevi bulunan önemli birticaret merkezi idi. Muğla ilindeMAKRİ isimli ilk gazete de yineKayaköy (Levissi)’de basılmıştır.Cumhuriyet dönemi ile birlikte,gerek tarımı gerekse Göcek veKaragedik’teki krom madenleriile hızlı bir yükselişe geçen vegelişen Fethiye 1957 yılında büyükbir depremle her şeye baştanbaşlamak zorunda kalmıştır. 24Nisan 1957 gecesi saat 21.17 de6.2 şiddetinde, 25 saniye süren,merkezi Fethiye olan ve Marmaris,Köyceğiz, Rodos, Muğla,Kaş, Bodrum, Milas, Yatağan,Acıpayam, Tefenni, Finike, Aydın,Isparta, Burdur, Ödemiş, Nazilli,Denizli, Symi ve Kos’ta da yer yeretkili olan bir sarsıntı meydanagelmiştir. Bu sarsıntıdan yaklaşık7 saat sonra, 25 Nisan sabahıKayaköyBir zamanlar Rum ve Türk nüfusuniç içe yaşadığı, aynı masadaoyun oynayıp, yine hep birliktedüğünlerde karşılıklı incir rakısıyudumladıkları, kederi de sevincide paylaştıkları, kültürel yapısı,okulları, eczanesi ve bölgedeyayınlanan en etkili gazeteninbasıldığı yer olma özelliği ile GüneyEge’nin en eski ve en büyükRum yerleşimlerinden birisidir,Kayaköy.Kayaköy’ün tarih sahnesine milattanönce 700’lerde Karmilassosadı ile çıktığını görüyoruz.Fakat günümüzde birkaç Likyatipi lahit mezar dışında KarmilassosAntik kentine ait eser bulunmamakta.Kayaköy’e, Rumların yaşadığıdönemde Levissi adı verilmiş.saat 04.26 da 7.1 şiddetinde ve60 saniye süren ikinci bir zelzeledaha meydana gelmiş ve yineaynı alanlarda etkili olmuştur.Dönemin Fethiye kaymakamınındepremler konusunda bilgili olmasıve de halkın ilk sarsıntılardankorkması nedeniyle evlerinindışında olmaları sayesinde bubüyük deprem 70 civarında kişininölümü ile atlatılmıştır. Ölümlerinaz olmasına karşın maddi hasarçok büyüktür. Devlet Bakanlığı tarafındanverilen resmi istatistikleregöre, bütün deprem bölgesindetoplam 3.796 ev, 20 okul binası,3 cami, 23 resmi bina, 124 işyeritamamen yıkılmış; 586 ev, 34okul, 5 cami, 1 resmi bina ve 14işyeri ağır; 669 ev, 46 okul binasıda hafif hasar görmüştür.Bu ağır yıkımın ardından Fethiye’yiyeniden ayağa kaldırma çalışmalarınagirişilmiş ve depremde yıkılanevlerin enkazı hafriyat olarakkullanılarak oldukça büyük biralan denizin içine doğru doldurulmuştur.Bugün Fethiye’nin birçok14. yüzyılda yöreyi ziyaret edenİtalyan gezgin Sanudo’nunnotlarına göre Hıristiyan toplumunun13. yy’dan itibarenburada yaşamaya başladığısöylenebilir.Galata Mimarlar Odası eski başkanıOktay Ekinci, 1991 DikiliFestivali’nde yaptığı konuşmadaKayaköy hakkında şu bilgilerivermekte : “Kayaköy, 1912 yılındakinüfusu 6.500 olarak bilinenve Güney Ege’nin en eski ve enbüyük Rum yerleşmelerinden.1920’lerde Kayaköy’de iki okuldanbaşka bir kütüphane, tüm çevreköylere hizmet götüren doktorlarve eczaneler ile canlı bir çarşıbulunuyordu. Dahası tüm GüneyEge’nin en etkili gazetelerindenresmi dairesinin ve bazı hastanelerinde içinde olduğu yerleşimininönemli bir bölümü “Dolgu Sahası”olarak adlandırılan bu arazi üzerindeyer almaktadır.Böylesine köklü bir tarihe ve zenginkültür mirasına sahip olan Fethiye,günümüzde gerek aldığı dışgöçlerle, gerekse yabancı ülkelerdengelenlerin yerleşimleriylehızlı bir büyüme göstermektedir.2009 yılı verilerine göre yaklaşık550.000 yabancı, 750.000 yerliturist Fethiye’yi ziyaret etmiştir.Fethiye’de gezilip görülmesi gerekentarihi ve turistik mekanlarınbol olması, alternatif turizmolanaklarının çokluğu ve her şeydahil sistem ile çalışan otellerin azolması sayesinde dikkate değerbir turizm hareketliliği yaşanmaktadır.Fethiye’de gezilip görülmesi gerekenyerleri ve yapılabilecek farklıturizm aktivitelerine de bir gözatalım:“Karya” da burada yayınlanmaktaydı.”Rum ve Türk nüfusun bir aradayaşadığı dönemde, Rumlar ticaretile uğraşırlarken, Türk erkekleriKaragedik, Kargı ve Göcek köyündekimadenlere çalışmayagiderlermiş. Şarap üretimi ve çanakçömlek yapımının önemli yertuttuğu Kayaköy, daha sonraları“Kaya Halısı” olarak isimlendirilenel dokuması halıları ile detanınmıştır.Kayaköy’ün en büyük özellik vegüzelliklerinden birisi de, yamacayapılan evlerin mimari özellikleridir.65 metre yükseklikteki birtepenin yamacında, birisi diğerininrüzgarını ve güneşini kesmeyecekşekilde inşa edilen evlerdenbazıları iki katlı olarak yapılmıştır.Evlerin tuvaletleri dışarıda, evlerin12>13 ANTALYA REHBERLER ODASI DERGİSİ
köşelerinde ve mahremiyeti sağlayacakşekilde helezonik girişli taşyapılardır ve altlarında foseptikleribulunmakta. Yola bakan yönlerdekidelikler ise şiddetli yağmurlardasokaklardan akıp gelen suları içeriçekip temizlenmesini sağlamaktaydı.Ayrıca hemen hemen birçokevin bahçesinde su sarnıcıgörmek mümkündür. Çatı olukları,yağmur sularını sarnıçlara akıtacakşekilde düzenlenerek, sıcakve kurak yaz aylarında su ihtiyacıbu sarnıçlardan elde edilen susayesinde giderilmiş.Kayaköy’de merkezi sayılabilecekbir tepenin üzerinde YukarıKilise (Taksiyarhis) yer almakta.Geniş avlusu, Gemiler Koyu veÖlüdeniz’den getirilen taşlardanmozaik tekniğiyle çiçek motifleriyapılarak süslenmiş. 17. yüzyılatarihlenen kilisenin giriş kapısınınönünde yine taşlarla yazılmış1910 yılı, muhtemel bir restorasyontarihine işaret etmekte. Rumnüfusun gönderilmesinden sonra,bıraktıkları değerli eşyaları veparaları bulma umuduyla, bir çokevde yapılan tahribat maalesefkilisede de yapılmış.Yukarı kiliseden inen dar patikayol takip edilerek aşağı kiliseyedoğru yüründüğünde, mahallearalarında yapılmış bir çok şapelrahatlıkla görülebilir. Yine bu yolüzerindeki iki katlı evlerden birisirestore edilerek Kayaköy SanatKampı’na dönüştürülmüş durumda.Her yıl birer haftalık dönemlerhalinde Türkiye’nin ve dünyanınçeşitli yerlerinden gelen gençler,bu sanat kampında ilgilerini çekenbir sanat dalında kurs alıp atölyeçalışmalarına katılma şansı eldeediyorlar.Köyün alt kısmında düzlükte yeralan Aşağı Meryem Ana (Katopanayi- Panaghia Pyrgiotissa)Kilisesi, yukarı kiliseden birazdaha iyi korunmuş durumda.Geçtiğimiz yıllarda yapılan restorasyonçalışmalarında madalyonlariçerisindeki fresklerin üzerindeyer alan sıvalar kaldırılarakgörülebilir hale getirildi. Yine bukilisenin girişinde de Levissili birusta tarafından onarım gördüğü1888 yılı dikkat çekmekte. Aşağıkilisenin dikkate değer bir noktasıda, bahçenin arka köşesinde bulunan“Hazin Çukuru” adı verilenkemiklik. Ortadoks Hıristiyanlarölenlerin kemiklerini 3 yıl sonramezardan çıkartarak akrabalarınaverirler, parası olanlar da kemiklerialıp sandıklara koyarlar vemezarlıkta özel yapılmış raflarayerleştirirlermiş. Dini bayramlardabu sandıklar açılıp mum yakılarakpapaza okutulurmuş, yani bir çeşitMevlüt. Bunun için de kiliseye paraödenirmiş. Parası ya da yakını olmayanlarınkemikleri ise kiliseninaçtığı Hazin Çukuru denilen buyere atılırmış. Boşalan mezarlaraise yeni ölüler konurmuş.Kayaköy’e iki şekilde ulaşmakmümkün. Eski Kaya yolu denilenve Fethiye şehir merkezinden,Aşıklar Tepesi mevkiindengeçilerek gidilen 8 km’lik yoldanhem Fethiye manzarasını izleyerek,hem de Kayaköylülerineskiden kullandıkları taş döşeliyolu görerek çıkılabilir. Diğer taraftan,Fethiye’yi Ölüdeniz’e bağlayankara yolundan HisarönüMahallesi’nin içinden geçilerekde Kayaköy’e ulaşmak mümkün.Kayaköy, Fotoğraf: Altan Çelik
- Page 2: Seydiþehir - Konya Yolu, 2. kmT: 0
- Page 8 and 9: FethiyeAltan ÇELİK, RehberÖlüde
- Page 10 and 11: FethiyeAşıklar Tepesi’nden Feth
- Page 14 and 15: FethiyeAfkule Manastırı, Gemiler
- Page 16 and 17: Fethiyedurumunu merak eden Belcekı
- Page 18 and 19: Fethiyeİncirköy - Üzümlü - Cad
- Page 20 and 21: Fethiyeçağda yapılan kale ve sur
- Page 24 and 25: RöportajA. Zeki APALI, RehberProf.
- Page 26: Röportajdeli mega projelerimizden
- Page 29 and 30: Gürsu Mahallesi 322 SokakVilla Ýp
- Page 31 and 32: kara yoksa zıpkın elden gidebilir
- Page 33 and 34: Çanak Çömleksiz Neolitik ÇağKa
- Page 35 and 36: Çanak Çömlekli Neolitik ÇağTap
- Page 38 and 39: Göbekli TepeYeniden KeşifTapınak
- Page 40 and 41: Göbekli TepeAraştırma Tarihçesi
- Page 42 and 43: Göbekli TepeGürcütepe ve Yeni Ar
- Page 44 and 45: Göbekli TepeFotoğraf: Özgür Do
- Page 46 and 47: Göbekli TepeKazı alanından, Foto
- Page 48 and 49: Göbekli TepeKazı alanından, Foto
- Page 50 and 51: Göbekli Tepehayvan ise, taş yüze
- Page 52 and 53: Türk Şiirinden Üç Şair I. Böl
- Page 54 and 55: Kaç bin yıllık hasretimin koncas
- Page 56 and 57: Bitkiler de GezerTuncay NEYİŞÇİ
- Page 58 and 59: Rehberlerin SigortalılığıŞeyla
- Page 60 and 61: Rehberlerin Sigortalılığıkanund
- Page 62 and 63:
Toprağı Sanata DönüştürenlerY
- Page 64 and 65:
Toprağı Sanata DönüştürenlerF
- Page 66:
Toprağı Sanata Dönüştürenlert
- Page 69 and 70:
var. Örneğin; bir kafeye oturupbi
- Page 71 and 72:
Büyük Kanal, Fotoğraf: M. Ali Ka
- Page 73 and 74:
Collesium, Fotoğraf: M. Ali Karal
- Page 75 and 76:
aya tekrar geliniyormuş. Banaoldu.
- Page 77 and 78:
Herkesin önünde yapılan vaftiz t
- Page 79 and 80:
lerden öğreniyoruz. Bugün Vezüv
- Page 81 and 82:
Pompei Kalıntıları, Fotoğraf: M
- Page 84 and 85:
Biraz da GülelimOktay TİLKİ, Reh
- Page 86:
Sizden GelenlerA. Nejat ŞARDAĞI,
- Page 89:
ENGÝN MERDANSÝGORTAENGÝN MERDANC
- Page 92:
HaberlerAROCafe & BistroAçıldıİ
- Page 95 and 96:
“Antalya’da turizmin verehberle
- Page 98 and 99:
ARO BulmacaSoldan Sağa1- “Likya