Sayı 02 - Antalya Rehberler Odası

Toprağı Sanata DönüştürenlerYüksel ŞAHİN, Öğretim ÜyesiFotoğraf: Yüksel ŞahinKaş’ta BirSeramik ÇalıştayıSadece toprak ve sadece suyunbiri biriyle buluşmadan önceki, ayrıayrı hallerinin değeri kuşkusuzyadsınamaz. Toprakla suyun, ustabir elde biçimlenmesi ve yine ustabir yorumcunun dilinden anlar halegelmesi aşamaları, bizi büyüleyenbir oluşum anının içine çekebilir.Toprağın şekillenerek “güzel”ve yarayışlı bir eşyaya dönüşmesigünümüzde olduğu gibi eskiçağlarda da heyecan yaratan birüretim biçimidir.Çocukluğumuzda yağmur sonrasındatopladığımız çamurlayaptığımız, bir “şey”e benzeyenya da benzemeyen küçük oyuncaklar,tıpkı bizim oyun ruhumuzuharekete geçirdiği gibi eski çağinsanlarının da ruhunda bir şeyleruyandırmış olmalıdır.Toprak ve suyun karışımındanmeydana gelen çamurun kendisi,içinde ikilem taşıyan bir malzeme.Kısaca çamur olarak adlandırılanbu karışımın günlük dilde kullanımıçamurun içinde taşıdığı ikilemibize yansıtarak, “Çamur - çamurlaşmak”deyimleriyle, bir durumuolumsuzlamak üzere kullanılansıfatlar olarak belirirler.Çamurun insan elinde bir ürünedönüşmesine doğru geçirdiğisürece bakıldığında bu haklı birbenzetmedir. Çamura hâkimolmak becerisi gelişene kadar,çamur çamurluğunu yapacaktır.Bu süreç, hem insanın hem deçamurun olgunlaşma (kültürlenme)sürecidir. Sadece hâkimiyet değil,çamurdan ne yapacağını bilmek,yeteri kadar su yeteri kadar toprakkararını verebilmek, ürün yetiştirmeeyleminden sonra toprağayapılan ikinci müdahaledir.İnsanlık tarihinde ilk el sanatlarındanbirisi olarak beliren seramiksanatının çamur hazırlamateknikleri ilk başlarda yoğurma,çiğneme ve dövmedir. Topraktanelde edilen ürünü korumak, taşımakgibi amaçlar için serbestşekillendirmeyle kaplar yapılmayabaşlanması toprağa yapılan ikincimüdahalenin olgunlaşma aşamalarıdır.Çamurun seramikleşmeyolundaki uzun tarihi yolculuğundakuşkusuz pek çok teknik, malzemeile ustalık gelişmiştir. Balçıklasıvanan ilk seramik kapların ateştepişirilerek sertlik kazanmaları isebu malzemeden yapılan kaplarınişlevselliğinin önemini ortayakoymaktadır.Birçok kaynak seramik tarihinin,insanlık tarihi kadar eski olduğunuöne sürerken Anadolu’da Çatalhöyükkazılarından elde edilenparçalar, bu savı desteklemektedir.Seramik pek çok bulgudan, eskiuygarlıkların izleri sürülebilirken62>63 ANTALYA REHBERLER ODASI DERGİSİ