Sayı 02 - Antalya Rehberler Odası

Sizden GelenlerA. Nejat ŞARDAĞI, TurizmciArşimed hamamdan koşarak fırlar,“Buldum, buldum!” diye bağırarakheyecanla Diyojen’in önünde dururve haykırmaya devam eder,“Buldum, buldum!”Ve Diyojen: “Bula bula beni buldun!Gölge etme başka ihsan istemem.”der.Yukarıdaki satırları tarih bilmeyenbirisine okursanız pek bir şey ifadeetmez sanırım. Tarihi hem (Date)hem de (history) olarak düşündüğümüzde,bu metne farklı gözlerlebakarız.Roma tanrılarından Janus’un ikiyüzü vardır. Bir yüzü ile kente girenlere,diğer yüzü ile de çıkanlarabaktığı söylenir. Böylece, kentingüvenliğini sağlayarak huzurutemin edermiş. İngilizce January(Ocak ayı) Janus’tan esinlenerektüretilmiştir. Bir anlamda Ocak ayıbir yüzüyle geçen yıla bakarken,diğer yüzüyle de geleceğe bakmaktadır.Biz de tarihi bu şekildekavrarsak, geçmişi görerek geleceğiplanlayabiliriz.Sözcükler uylaşımsal (conventionel)simgeler olup, yani - anlamlarıonları kullanan üyeler arasındabir tür üstü örtülü anlaşma- iletişimi (communication) sağlar.İhtiyaçlardan doğan sözcüklerdillerde tam bakışımlı değildir.Örneğin, Eskimolar kar ile ilgilionlarca kelime kullanırken, ekvatorülkelerinde bu sadece birkaçkelime ile sınırlıdır.İnsanlık tarihi, insanın biyolojikevriminin önüne geçen kültürelevrimi ile başlamıştır. İnsanın aletyapma, kullanmasıyla beraber kültürelevrimi arttıkça, birikimleriylesanatı ve bilimi oluşturmuştur.Yazı ile akmaya başlayan dereler,matbaa ile ırmağa, elektrikve elektronikle sele dönüşmüştür.Bir taraftan büyük patlamaile nesnel sonuçlar araştırılırken,diğer yandan arkeoloji ile insanyaşamının kesitlerini anlamaya,tarihsel sıralamaya çalışmaktayız.Yaşanan coğrafyaya uygun beslenmeden(doğudan batıya pirinç,buğday, patates, mısır gibi) inanışlarakadar pek çok etken kültürelfarklılıklara neden olmuş, örneğingünümüzde medeniyetlerin uzlaşmasındansöz edilirken yüzmilyonlarca Budist unutulmuş,ne yazık ki Afganistan’da Talibantarafından yıkılan Bamiyan Budalarıinsanlık tarihinin yüz kızartıcıeylemine dönüşmüştür. İnsankulağı 16 - 20.000 Hz frekansaralığındaki sesleri algılayabiliyorsa,bunun dışında ses yok mudemeliyiz? Veya insanların neamaçla olursa olsun, onca emeklemeydana getirdikleri eserleri yakarak,yıkarak o çağın kültürleriniyok sayabilir miyiz? Beyazlaştırmaveya kısırlaştırma yöntemi ileyok edilmeye çalışılan Avustralyayerlilerinin kontrollü yangın bilgilerininbugün Kanada ormanlarınıkorumak için kullanıldığını görmezdengelebilir miyiz? Ne yazıkki Efes Örenyeri’nden sökülenbazı parçaların İsa Bey Camii’ndekullanılması Anadolu’yu bezemiştaş ustalarına hakaret değil mi?Dil, toplumsal evrim sürecini biçimedönüştürür ve kurallar, eğitimhızını arttırır. Bu da yaşamdantasarruf sağlayan bir öğretimyöntemidir ve kurallar toplumsaluzlaşmayı, yaşamı düzenlemeyisağlar. İnsan doğası gereği geneldeolmuludur. Gündelik yaşamdaölüm aklımıza gelmediği gibi, karpuzsöz konusu olunca kıpkırmızı,siyah çekirdekli, tatlı, sulu birmeyva canlanır gözümüzde. İçikof veya bembeyaz bir karpuzdüşünmeyiz. Ancak, kurallar sözkonusu olunca, yasaklardır hepaklımıza gelen. Bir toplumun, kurallarınniçin konulduğu bilincinevarması, onun medeniyet düzeyiniyükseltir.“Restoration”, “Restauration” herikisi de Latince kökenli kelimelerolup, “onarım ve mutfak sanatı”anlamındadır. Bir taraftan karnımızdoyururken, günde üç kezde bedenimizi onarıyoruz. Aynıtopraklardan beslenen bizler, karındaşolmasakta, vatandaşız. Vatandaşlığıngereğinin sadece oyatmak olmadığının bilincine vardığımızda,üzerinde yaşadığımızbu topraklara, suyuna, bitkisine,hayvanına, kültürüne, birbirimizesaygı duymayı öğreneceğiz.Geçtiğimiz yıl Efes Örenyerini sadece1,9 milyon kişinin gezdiğinive nerede ise tamamının yabancılarolduğunu düşünürsek, korumakiçin her taşın yanına sayıları3,5 milyonu bulan işsizlerimiziveya 8,5 milyon engellimizi dikmekyerine veya tarih tekerrürden ibarettirsözünü boşa çıkarmak için:1. Toplumsal iletişimimizi sağlıklıhale getirecek Türkçe dil kurslarıaçmak,2. Yunan, Roma ve Türk mitolojisiseminerleri düzenlemek,3. Felsefe kursları açmak (Philosophia-BilgiyiSevmek),4. Yerel yönetim olanaklarını seferberederek, örenyerlerine vemüzelere geziler düzenlemek,5. Farkındalığın eksikliğini gidermekiçin katılımcılığı özendirerekvatandaşlık bilincini oluşturmak,gerekmektedir.Yoksa dün sokak lambasınısapanla kıran çocuk, bugünkorumaya çalıştığımız “EskiEvrelerimizi” çok katlı binalaradönüştürmeye çalışacaktır.86>87 ANTALYA REHBERLER ODASI DERGİSİ