Sayı 02 - Antalya Rehberler Odası

sisteminin de kurulması ile Ocak2010 itibariyle hizmete açılmış olsada, hizmet kalitesinin arttırılmasınayönelik çalışmalar halen devametmektedir.Yayla EtkinlikleriFethiye’yi iç bölgelere bağlayanKarabel Geçidi’ni aştıktan sonraFethiye’nin yayla köylerine ulaşılmaktadır.Yayla köylerinde yazaylarında yapılan çeşitli faaliyetler,yayla turizminin canlandırılmasıaçısından önem arz etmektedir.Uzun yıllardan bu yana düzenli olarakyapılan ağustos ayında yapılanSeki Çayırı güreşleri ile BoğalarKöyü Yörük Şenliği, yayla etkinliklerininen dikkat çekenleridir.Fethiye’de Delbek KültürüKam Anaların başlıca görevleri:Yaptığı dini törenler ile kadınlar üzerindekibirtakım büyüleri bozmak,hastalıkları tedavi etmek, hamilekadının veya loğusanın yaptığıbüyülerle sağlığını korumak idi.Kam Analar dini törenlerini, ŞamanDavulu olarak adlandırılan veyöremizdeki Delbek adlı çalgınınbenzeri olan çalgılar ile elindekiküçük tokmakla Şaman Davulu-Delbek’e vuruyor, şifa için gelenkadının etrafında dönerek birtakımdualarda bulunuyor ve son kısımdatransa girerek ruhları yönetip törenibitiyordu.Birçok Yörük boyunun yaşadığıFethiye’nin yazılabilecek çok farklıgelenek, görenek, örf ve adetleriolsa da, bunların içerisinde özellikledikkat çeken ve değinilmesigerektiğine inandığım, delbek kültürümüzdür.Delbek, def benzeri vurmalı bir çalgıdırve Orta Asya’dan buralarakadar taşınmış bir Türk çalgısıdır.Türkmenistan’da Debrek olarakanılan bu çalgı, yaklaşık 30 - 35 cmçapındaki bir kasnağın bir yüzünehayvan derisi gerilerek yapılmaktadır.Fethiye düğünlerinde, özellikle kınagecelerinde ve asker uğurlamalarındakadınlar tarafından kına ağıtlarıya da asker yakımları (övgü yada yergi içerikli şiirler) ve manilerieşliğinde çalınır. Fakat dikkat edilmesigereken bir detay da şudurki, delbek çalan kadınlar, zamanzaman delbeğin derisini gevretmek(gerginleştirmek) ve daha iyi sesDelbek Kültürümüz, Fotoğraf: Altan Çelikçıkarmasını sağlamak amacıylahemen yanlarına bir ateş yakarlar.Bu esnada ortaya çıkan görüntü,Türklerin Orta Asya inanç sistemindeönemli yeri olan Şaman yada Kam Ana kültünün bir yansımasıdır.Bu çalgının, YörüklerinŞiiliği seçen ve Tahtacılar adıylaanılan boyu tarafından sürdürülmekteolması, bu geleneğin dahaiyi anlaşılması bakımından oldukçamanidardır.İslamiyet Öncesi Türk Tarihi’ndedin adamları olan Şamanlar (Altayyöresindeki adıyla Kamlar) bulunmaktaydı.Kamlar-şamanlar genellikleerkeklerden oluşuyordu.Ancak, Altay dağları ve civarındayaşayan Türkler’de Kamlar arasında,kadınlarda mevcuttu. Bu kamlarhalk tarafından Kam Ana olarakadlandırılıyor ve halk nazarındaAkene’nin ruhunu temsil ediyordu.Bu bağlamda yakın tarihimize baktığımızda,son kırıntıları 1960’lı yıllarınbaşlarına dek süren, yaylaköylerinde ve Fethiye merkezdebüyücülükle - nazar bozuculuklauğraşan, dualar okuyup birtakımdini törenler (Altay yöresindeki dinitören hareketlerini yapmasa da)düzenleyen, kadınlar arasındasaygın yeri olan ihtiyar kadınlarbulunuyordu. Bu kadınlar ayrıca,kına gecelerinde-kadınlar arası eğlencelerdeevlenen kızın evliliğiningüzel geçmesi için elinde delbeğiile dualarla ile birtakım manilerokuyordu.Büyü bozma - nazar engellemehastalıklaraşifa bulma gibi işlerlede ilgilenen bu ihtiyar kadınlarınokuduğu dualar ile aile hayatınaadım atan kızın mutlu bir evlilik geçireceğinehalk nazarında çok fazlainanılıyordu. Öyle ki, yeni evlenenkızın Delbekçi duasını almadan evlenmesihalk nazarında uğursuzluksayılıyordu.