Sayı 02 - Antalya Rehberler Odası

Göbekli TepeBöylece ilk tarımcı topluluklarınyanısıra avcı ve toplayıcı ekonomileriolan toplulukların da uygunortamı olan yerlere kolaylıkla intibakettikleri anlaşılmıştır. İlerkiyıllarda yapılacak yeni yüzey araştırmalarıözellikle Doğu AnadoluBölgesi’nde henüz bilinmeyen NeolitikÇağ buluntu yerlerini ortayaçıkaracaktır.PPN harfleri Çanak çömleksiz NeolitikÇağ anlamında Pre-potteryNeolithic’in kısaltılmış şeklidir.A,B,C takıları (PPNA gibi) ise buçağın alt evrelerine verilen harflerdir.İç Anadolu BölgesiAnadolu’nun bu bölgesinde deyerleşim yeri olarak su kaynaklarınınyakınları seçilmiştir. GenelliklePleistosen dönemi büyükgöllerin kıyılarında ilk yerleşmelergörülmektedir. Çevrede obsidienve çakmaktaşı gibi hammaddeyataklarının oluşu ve hayvan sürüleriningöç yolları üzerinde olmagibi yan özelliklerde bu seçimderol oynamıştır. Melendiz Nehri’ninhemen yanında kurulan Aşıklı Höyük(Aksaray) bu tip yerleşim içiniyi bir örnektir. Göl/Bataklık kıyısıyerleşimlere örnek olarak, kazısıhenüz başlangıç safhasında olanPınarbaşı (Konya) verilebilir. 1996yılında Niğde - Nevşehir yöresindegerçekleştirilen yüzey araştırmalarındaobsidien yatakları çevresindeKayırlıköy, Nenezi, Kaletepe’deatölyelerin bulunuşu, hammadde-arayapım - alet yapımındakiteknolojik gelişmeleri ve ilişkileriortaya çıkarması açısından çokönemlidir.İç Anadolu’da mimarinin yapımtekniği ve inşaat malzemesi kullanımaçısından Toros Neolitiği’ndençok farklı olmadığı görülmektedir.Neolitik topluluklar doğal olarakçevrelerinde bol bulunan malzemeyiyapılarında kullanmışlardır.İç Anadolu Neolitiği’nde, dinselöğelerin Güneydoğu Neolitiği’ndeolduğu gibi baskın olduğu görülmektedir.Gene şimdilik farklı birözellik, toplum içinde başkan olgusununayrı yapı kompleksi ilesimgelenmesidir. Aşıklı Höyük’tekiçevre duvarı, bu 17 çağın topluluklarınınkorunma içgüdülerinin göstergesidir.Orta Anadolu’da CanHasan III (Karaman) ve Hacılar’ın(Konya) Çanak Çömleksiz NeolitikÇağ5 tabakaları geniş bir alandaaçılamadığı için buralardan eldeedilen bilgiler yeterli değildir.Ege BölgesiGerek French gerek Meriç’inaraştırmalarında bu bölgede şuana dek çanak çömlek öncesiyerleşme yerlerinden bir tekinebile rastlanılmamıştır. Bu olasılıklayüzey araştırmalarının daha çokovalarda yapılmasından, ova yamaçlarınınbu açıdan araştırılmamasındankaynaklanmaktadır.Akdeniz BölgesiÖzellikle Antalya yöresi EpipaleolitikÇağ açısından zengin bulgularasahip olmasına karşıt bu yöredearaştırmaların daha çok ovalarakaydırılmasından dolayı ÇanakÇömleksiz Neolitik Çağ yerleşmelerindenhiçbiri bulunamamıştır.Doğu Akdeniz’de Antakya yöresindede özellikle Amik Gölü’nünçevresinde, Mersin -Tarsus dağeşiğinde yapılacak yeni araştırmalar,bu çağı aydınlatabilecek yenibulgular bulma ümidi taşımaktadır.Karadeniz Bölgesi1996 yılı araştırmalarında tespitedilen Sokukayası (Kastamonu)şüpheli buluntu yeri dışında buyörede herhangi bir Neolitik yerleşmebulunamamıştır. MarmaraBölgesi: Özdoğan’ın son 10 yıldagerçekleştirdiği yüzey araştırmalarındayörede Epipaleolitik Çağgelenekli yontma taş endüstrilerinvar olduğu ve çanak çömlekparçası bulunmayan bir çok yerin(örneğin Değirmenlik Mevkii-Çanakkale)olasılıkla bu çağı temsilettiği görülmektedir. Yörede herhangibir kazı yapılmadığı içinkültürler arasındaki ilişkiler bilinmemektedir.Kaya kabartmalar, Fotoğraf: Özgür Doğan34>35 ANTALYA REHBERLER ODASI DERGİSİ